Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Eylül ayına ilişkin dış ticaret endekslerini yayımladı. Verilere göre, ihracat ve ithalat birim değer endekslerinde artış yaşanırken, miktar endekslerinde düşüş kaydedildi.
İhracat ve İthalat Birim Değer Endekslerinde Yükseliş
Eylül ayında ihracat birim değer endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,6 oranında arttı. Bu artışta, özellikle gıda, içecek ve tütün sektörlerinde %11,6, ham maddelerde (yakıt hariç) %6,2 ve imalat sanayiinde (gıda, içecek, tütün hariç) %3,2 oranında yükselme gözlemlendi. Ancak, bu artışa rağmen yakıt sektöründe %12,1 oranında bir azalma yaşandı.
İthalat birim değer endeksi ise, eylül ayında yıllık bazda %4,7 oranında arttı. İthalatın en büyük artışları yine gıda, içecek ve tütün sektörlerinde %8,2, ham maddelerde (yakıt hariç) %5,3 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) %4,3 düzeylerinde gerçekleşti. Buna karşın, yakıt sektöründe %3,7'lik bir düşüş kaydedildi.
İhracat ve İthalat Miktar Endekslerinde Düşüş
İhracat miktar endeksi, Eylül 2024'te bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %5,2 oranında bir azalma gösterdi. Bu düşüş, özellikle gıda, içecek ve tütün sektörlerinde %11,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %12,6 ve yakıt sektöründe %34,3 oranında yaşandı. Ancak, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) %1,3 oranında bir artış kaydedildi.
İthalat miktar endeksi de aynı dönemde yıllık bazda %5,8 azaldı. İthalatta yaşanan en büyük düşüşler, gıda, içecek ve tütün sektörlerinde %9, yakıt sektöründe %13,1 oranında gerçekleşti. Ancak, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) %2,1, ham maddelerde (yakıt hariç) ise %4,1'lik bir artış görüldü.
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Veriler
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre, Ağustos ayında 155,5 olan ihracat miktar endeksi, Eylül ayında %4,6 azalarak 148,4 seviyesine geriledi. Takvim etkisinden arındırıldığında ise, geçen yılın Eylül ayında 160,3 olan ihracat miktar endeksi %5,2 azalarak 151,9 oldu.
İthalat miktar endeksi ise Ağustos ayında 117,9 iken, Eylül ayında %0,7'lik bir azalışla 117'ye geriledi. Takvim etkisinden arındırıldığında ise geçen yılın Eylül ayında 122 olan endeks, %5,8'lik bir azalmayla 114,9 seviyesinde hesaplandı.
Dış Ticaret Haddi
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi, Eylül 2023'te 87,7 iken, bu yıl aynı dönemde 86,7'ye geriledi. Bu da dış ticaretin, geçen yıla göre daha zor bir hale geldiğini ve dış ticaret açığının arttığını gösteriyor.
TÜİK tarafından açıklanan veriler, Türkiye'nin dış ticaretinde 2024 yılı Eylül ayında birim değer endekslerinde artış yaşanırken, miktar endekslerinde düşüş olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, global ekonomik koşullar ve iç piyasa dinamiklerinin etkisiyle dış ticaretin belirli sektörlerde zorluklar yaşadığını gösteriyor. Özellikle yakıt ve bazı hammadde gruplarındaki düşüşler, Türkiye'nin dış ticaret dengelerinde sıkıntılara neden olabilir.
