Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ağustos 2024'e ait dış ticaret endekslerini açıkladı. Verilere göre, hem ihracat hem de ithalat birim değer endekslerinde artış kaydedildi. İhracat birim değer endeksi, bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,6 artarken, ithalat birim değer endeksi %2,9 yükseldi.
İhracat Birim Değer Endeksi Yıllık Bazda Artış Gösterdi
Ağustos 2024'te ihracat birim değer endeksi, geçen yılın aynı dönemine göre %3,6 oranında artış kaydetti. Endeksin sektörel dağılımına bakıldığında, özellikle gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %11,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %7,4, imalat sanayisinde (gıda, içecek ve tütün hariç) %2,7 oranında artış görüldü. Ancak yakıt ürünlerinde %10,2'lik bir düşüş yaşandı, bu da genel artışı hafifçe sınırlayan bir unsur olarak dikkat çekti.
İthalat Birim Değer Endeksi Yükseldi
İthalat birim değer endeksi de yıllık bazda %2,9 oranında artış gösterdi. Bu artış, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %8,8, yakıt ürünlerinde %5,4, ham maddelerde (yakıt hariç) %1,1, imalat sanayisinde ise (gıda, içecek ve tütün hariç) %0,9 oranında gerçekleşti. Bu veriler, ithalat birim değerinde özellikle enerji ve tarımsal ürünlerin maliyetlerindeki artışın etkili olduğunu gösteriyor.
İhracat Miktar Endeksinde Düşüş
İhracat miktar endeksi ise Ağustos 2024'te geçen yılın aynı dönemine göre %1,2 oranında düşüş kaydetti. Sektörel bazda incelendiğinde, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %6,6, yakıtlarda %7,8, imalat sanayisinde (gıda, içecek ve tütün hariç) %0,8 oranında azalma görüldü. Buna karşılık, ham madde sektöründe (yakıt hariç) %3,6 oranında artış gerçekleşti.
İthalat Miktar Endeksi Sert Geriledi
Ağustos ayında ithalat miktar endeksi ise daha sert bir düşüş yaşadı ve %13,2 oranında geriledi. Gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %7,7, yakıtlarda %5,6, imalat sanayisinde (gıda, içecek ve tütün hariç) %7,7 oranında düşüş görüldü. Buna karşın, ham madde sektöründe (yakıt hariç) %6,1 oranında artış kaydedildi. Bu gerileme, ithalatın miktar bazında ciddi bir azalma yaşadığını ve özellikle sanayi üretiminde kullanılan ara malı ithalatında zayıflık olduğunu gösteriyor.
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Veriler
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre, temmuz ayında 150,9 olarak hesaplanan ihracat miktar endeksi, ağustos ayında %3,2 artarak 155,8’e yükseldi. Takvim etkisinden arındırılmış ihracat miktar endeksi ise geçen yılın aynı dönemine göre %2,9 oranında artarak 144,9'dan 149’a çıktı.
İthalat miktar endeksine bakıldığında, temmuz ayında 117,1 olarak kaydedilen endeks, ağustos ayında %0,7 artarak 118’e yükseldi. Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise geçen yıl ağustos ayında 128,9 olan ithalat miktar endeksi, bu yıl aynı dönemde %10,4 azalarak 115,5’e geriledi.
Dış Ticaret Haddi Arttı
Dış ticaret haddi, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanıyor. Geçen yıl ağustos ayında 87,7 olan dış ticaret haddi, bu yılın aynı ayında 0,6 puan artarak 88,3 olarak kaydedildi. Bu artış, Türkiye’nin dış ticarette göreceli fiyat avantajını bir miktar artırdığını gösteriyor.
Ağustos 2024 verileri, ihracat ve ithalat fiyatlarının yükseldiğini ancak miktar bazında ihracatta hafif, ithalatta ise daha keskin düşüşler yaşandığını ortaya koyuyor. Bu durum, Türkiye’nin dış ticaret dengesinde fiyatların pozitif etkisine rağmen miktar düşüşlerinin dengede belirleyici bir rol oynadığını gösteriyor. Yakıt ürünlerindeki fiyat düşüşü ve miktar gerilemesi, enerji fiyatlarının küresel etkilerle düştüğünü ve bu durumun Türkiye’nin enerji ithalatını azalttığını işaret ediyor.
