Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan ekim ayına ilişkin İktisadi Yönelim İstatistikleri, reel sektörün güveninde pozitif yönde bir değişim yaşandığını ortaya koydu. Buna göre, Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) bir önceki aya göre 2,1 puan artışla 100,9 seviyesine yükseldi. Bu artış, imalat sanayisinde faaliyet gösteren 1785 iş yerinin yanıtlarına dayalı İktisadi Yönelim Anketi sonuçları doğrultusunda değerlendirildi.
Mevsimsellikten Arındırılmış Endeks Daha Da Yükseldi
Anket verilerinin mevsimsel etkilerden arındırılmış haliyle değerlendirilen endeks ise daha güçlü bir yükseliş göstererek 3 puan artışla 102,2 seviyesinde gerçekleşti. Endeksin bileşenleri arasında, gelecek üç aydaki üretim hacmi, sipariş miktarı ve genel ekonomik gidişata ilişkin olumlu beklentiler ön planda yer aldı. Özellikle gelecek üç aydaki ihracat siparişleri, sabit sermaye yatırımları ve istihdam öngörüleri endekse pozitif yönde katkı sağlarken, mevcut mamul mal stok seviyeleri endeks üzerinde negatif etki yarattı.
Sipariş Miktarları ve Üretim Hacminde Dikkat Çekici Değişimler
Son üç aylık döneme yönelik yapılan değerlendirmeler, iç piyasa ve ihracat sipariş miktarında azalış bildirenlerin lehine olan seyrin bir önceki aya göre azaldığını, ancak üretim hacmindeki azalmanın artış beklentisi lehine döndüğünü gösterdi. Bununla birlikte, mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu görüşü zayıflarken, mevcut mamul mal stok seviyelerinin mevsim normallerinin üzerinde olduğuna dair değerlendirmeler güçlendi.
Gelecek Döneme İlişkin Beklentilerde Üretim ve Satış Artışı Öngörüsü
Önümüzdeki üç aya dair yapılan tahminlerde, iç piyasa siparişleri ve üretim hacminde artış bekleyenlerin lehine olan seyir güçlenmiş durumda. Ancak ihracat sipariş miktarında artış bekleyenlerin oranı azalmış durumda. Ayrıca, gelecek on iki ay içinde sabit sermaye yatırımlarında artış yönlü beklentiler de dikkati çekiyor. Bununla birlikte, gelecek üç aya dair istihdam artışı beklentileri ise hafif bir zayıflama gösterdi.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) Beklentisi Geriledi
Yıllık ÜFE beklentisi, ekim ayında bir önceki aya göre 1,8 puan azalarak yüzde 47,4 seviyesine geriledi. Ortalama birim maliyetlerde, önümüzdeki üç ay için artış bekleyenlerin oranında bir azalma gözlenirken, son üç aylık dönemde artış bildirenlerin oranı ise güçlenmiş durumda. Gelecek üç ay için satış fiyatında artış beklentileri ise belirgin şekilde yükseldi.
Üretimi Kısıtlayan Faktörler: Talep Yetersizliği Başrolde
Ankete katılan iş yerlerinin yüzde 51,9’u üretimlerini kısıtlayan herhangi bir faktör olmadığını belirtirken, yüzde 14,8’i talep yetersizliğini en önemli üretim kısıtlayıcı faktör olarak bildirdi. Talep yetersizliğini sırasıyla iş gücü eksikliği, ham madde ve ekipman yetersizliği, mali yetersizlikler ve diğer faktörler izledi.
Sektörde Daha Kötümser Bir Gidişat Görülüyor
Ankete katılan iş yerlerinin sanayi dalındaki genel ekonomik gidişata ilişkin değerlendirmelerinde geçen aya kıyasla daha kötümser bir bakış açısı dikkat çekiyor. Ancak bu kötümser görüşün güç kaybettiği ve önceki aylara göre daha sınırlı kaldığı görülüyor.
Reel kesim güven endeksindeki bu pozitif değişim, Türkiye ekonomisi açısından sanayi sektöründe güvenin arttığı bir döneme işaret ediyor. Ekonominin öncü göstergelerinden biri olarak RKGE’deki bu artış, sanayi üretimi, yatırım ve ihracat açısından umut verici bir tablo çiziyor.
