TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen ve kamuoyunda 11. Yargı Paketi olarak bilinen düzenleme, ceza yargılamasından icra-iflasa, avukatlık disiplin hükümlerinden bilişim suçlarına kadar geniş bir yelpazede önemli değişiklikler içeriyor. Paket, hem yargı süreçlerinin hızlandırılmasını hem de suçlarla mücadelede caydırıcılığın artırılmasını amaçlıyor.
İcra ve İflas Hukukunda Yeni Dönem
Teklifle, ihalenin feshine yönelik başvurulara sıkı şartlar getiriliyor. Teminat veya harç yatırmadan yapılan başvurular artık dosya üzerinden kesin olarak reddedilecek. Mahkeme, eksikliklerin tamamlanması için iki haftalık kesin süre verecek; bu süre içinde yükümlülük yerine getirilmezse talep doğrudan karara bağlanmadan reddedilecek. Ayrıca, borçlunun iflas veya aciz hâlinden bir yıl önce yaptığı bağışlamalar ve karşılıksız işlemler iptale tabi hale getiriliyor. Yakın hısımlar arasında yapılan ve gerçek değere uygun olmayan işlemler ise aksi ispatlanmadıkça bağışlama sayılacak.
Avukatlara Yeni Disiplin Düzeni
Avukatlık Kanunu’nda yapılan kapsamlı değişiklikle disiplin cezaları yeniden tanımlandı. Uyarma, kınama, para cezası, işten çıkarma ve meslekten çıkarma olmak üzere beş basamaklı bir sistem getirildi. Avukatın 5 yıl içinde tekrar disiplin suçu işlemesi halinde ceza bir derece ağırlaştırılacak. Bir kez işten çıkarma cezası alan avukat, 5 yıl içinde yeniden disiplin gerektiren bir fiil işlerse meslekten çıkarılacak. Cezaların sicilden silinmesi için en az 5 yıl bekleme şartı korunuyor.
Dolandırıcılık Davaları Tek Çatı Altında
“Dolandırıcılık” ve “nitelikli dolandırıcılık” suçlarında görev karmaşasını gidermek amacıyla, söz konusu davaların asliye ceza mahkemelerinde görülmesine karar verildi. Bu değişiklikle yetki uyuşmazlıklarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Teklif, TCK’da birçok suç tipinde yaptırımları ağırlaştırıyor:
- Taksirle yaralama suçunun alt ve üst sınırları yükseltiliyor.
- Güveni kötüye kullanma suçunda araçların konu olduğu fiiller nitelikli hâl sayılacak.
- “Kuru sıkı” silahlarla yapılan tehlikeli eylemler de artık cezaya tabi olacak.
- Ulaşım araçlarının hareketinin engellenmesi, kara, deniz, demiryolu ve hava taşımacılığında ağır hapis cezalarıyla düzenleniyor.
Buna göre hava ulaşım araçlarını durduran kişi için ceza 5 yıldan 10 yıla, aracı başka yere götüren için 7 yıldan 12 yıla kadar çıkabilecek.
Bilişim Suçlarında Yeni Koruma Mekanizması
Bilişim yoluyla işlenen suçlarda elde edilen menfaatin aktarıldığı hesaplar için 48 saate kadar askıya alma ve hızlı el koyma imkânı getiriliyor. Bu hesap işlemleri savcılığa derhal bildirilecek, mağdura ait olduğu tespit edilen tutarlar ise soruşturma sırasında iade edilebilecek. Bilgi-belge taleplerine uymayan banka, ödeme kuruluşu veya kripto varlık hizmet sağlayıcılarına 50 bin ile 300 bin TL arasında idari para cezası uygulanacak. Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçlarında, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda ön ödeme hükümleri devreye giriyor. Kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan hakaret ise bu kapsamın dışında kalacak.
Kovid-19 Düzenlemesinin Kapsamı Genişletildi
Cezaevinden açık kuruma ve denetimli serbestliğe erken ayrılmayı öngören düzenleme, 31 Temmuz 2023 öncesinde işlenen suçları da kapsayacak şekilde genişletildi. Terör, örgütlü suçlar, ağır cinsel suçlar ve kadın-çocuklara yönelik ağır suçlar bu kapsamın dışında tutuluyor. Esnaf ve sanatkârların ürettiği mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalar tarafından hazırlanacak ve birlik yönetim kurulunca 30 gün içinde onaylanacak. Ticaret Bakanlığı görüşüne tabi tarifelerde ise uzlaşma komisyonu devreye girerek maliyet ve enflasyon hedeflerini dikkate alacak.
İnternet İçeriklerine Erişim ve Kişilik Hakları
Kişilik haklarının ihlali iddiasıyla sulh ceza hâkimine başvuran kişi, içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesini talep edebilecek. İhlalin açık olduğu durumlarda hâkim 24 saat içinde karar verecek. URL bazlı kaldırma esası korunacak; yalnızca gerekli görülürse sitenin tamamına erişim engellenebilecek. Kararı uygulamayan içerik ve yer sağlayıcılara 5 bin güne kadar adli para cezası verilebilecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıların internet trafiği, aşamalı olarak %50’den %90’a kadar daraltılabilecek.
Elektronik Haberleşmede Kimlik Doğrulama Düzeni
Yeni düzenlemeyle abonelik kayıtlarında kimlik doğrulama, biyometrik veri ve elektronik kimlik şartına bağlanıyor. Yabancı uyruklu abonelerin kayıtlarını güncellemeleri için 6 ay süre tanınıyor. Bu süre gerekli görülürse 6 ay daha uzatılabilecek. Belirlenen hat sayısının aşılması hâlinde ilgili hatlar kapatılacak; işletmecilere 20 bin TL’den başlayan idari yaptırımlar uygulanacak. Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, düzenlemenin toplumun adalet duygusunu güçlendirmeyi hedeflediğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu paketle hem suçluyla mücadeleyi güçlendiriyor hem de vatandaşımızın adalet beklentisine daha hızlı cevap veren bir yapı kuruyoruz. Trafik güvenliğinden dijital suçlara kadar geniş bir yelpazede caydırıcılığı artırırken, toplumda güven ve istikrarın tesis edilmesini hedefliyoruz.”
