EYT düzenlemesinin ardından milyonlarca vatandaşın uzun süredir beklediği “staj ve çıraklık sigortası” konusu yeniden Meclis gündemine taşındı. Yeni yasa teklifiyle, lise ve üniversite döneminde yapılan staj sürelerinin borçlanma yoluyla emeklilik hesabına dahil edilmesi planlanıyor. Düzenleme kabul edilirse, yıllardır “staj mağduru” olarak adlandırılan binlerce kişi için erken emeklilik kapısı aralanacak. 2025 Mayıs ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan teklif, Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında yer alan aday çırak, çırak ve stajyer öğrencilerin sigorta sürelerini borçlanabilmelerine imkân tanıyor.
Teklife göre; bu haktan yararlanmak isteyen vatandaşlar, düzenlemenin yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde başvuru yaparak primlerini ödeyebilecek. Böylece, borçlanılan gün sayısı kadar sigorta başlangıç tarihi geriye çekilecek. Bu değişiklik, özellikle 1990’lı ve 2000’li yıllarda staj yapan yüz binlerce kişiye erken emeklilik fırsatı sunacak.
Kimler Yararlanabilecek?
Teklif yasalaşırsa düzenlemeden şu gruplar yararlanabilecek:
- Meslek lisesi ve üniversite öğrencisi olarak staj yapan bireyler,
- Çıraklık eğitimi gören vatandaşlar,
- Kamu destekli projelerde görev alan bursiyerler,
- Kısmi zamanlı çalışan öğrenciler.
Bu kişiler, geçmişte yaptıkları staj veya çıraklık sürelerini borçlanarak emeklilik sigorta başlangıcını geriye çekebilecek.
Mevcut Sistem Neden Değişiyor?
Mevcut uygulamada, staj sigortası yalnızca kısa vadeli primleri kapsıyor. Yani iş kazası, meslek hastalığı gibi risklere karşı koruma sağlarken, emekliliğe esas prim gününe dahil edilmiyor. Bu nedenle staj dönemleri emeklilik başlangıcı olarak kabul edilmiyor. Yeni teklif, tam da bu noktada sistemi kökten değiştiriyor. Borçlanma hakkı tanınmasıyla, staj süresi emeklilik primine dâhil edilebilecek ve bu da milyonlarca kişiye erken emeklilik olanağı sağlayacak. Teklif şu anda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeyi bekliyor. Yeni yasama döneminde gündeme alınması halinde, sosyal güvenlik mevzuatında önemli bir reform olarak değerlendirilecek.
Uzmanlara göre düzenleme yürürlüğe girdiğinde, 1990 sonrası staj yapan ve sigorta başlangıç tarihi geç sayılan vatandaşların önemli bir kısmı EYT kapsamına girebilecek.
Sosyal Etki ve Kamuoyu Beklentisi
Staj sigortası düzenlemesi, EYT sonrası en geniş kitleyi ilgilendiren sosyal güvenlik adımı olarak görülüyor. Sendikalar, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşları uzun süredir “staj mağdurlarının sesine kulak verilmesi” çağrısı yapıyordu. Teklifin yasalaşması hâlinde hem kamuoyu baskısının karşılanacağı hem de çalışma hayatına erken atılan gençlerin emeklilik haklarının güçleneceği belirtiliyor.
