Avrupa Birliği’nin (AB) 2027 itibarıyla Rusya’dan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatını yasaklama kararı, küresel enerji dengelerini kökten değiştiriyor. Bu adım, sadece Avrupa enerji güvenliğinde değil, Atlantik merkezli yeni bir gaz ticareti düzeninin oluşumunda da dönüm noktası olacak. Enerji uzmanlarına göre, Moskova’nın Avrupa üzerindeki stratejik etkisi azalırken, ABD ve Katar küresel doğalgaz arzında yeni ağırlık merkezi haline geliyor. Avrupa Birliği, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası uyguladığı enerji bağımlılığını azaltma politikalarını bir adım ileri taşıdı. 2027’den itibaren yürürlüğe girecek Rus LNG yasağı, yılda yaklaşık 21 milyon tonluk ithalatı durduracak. Bu miktarın 15,5 milyon tonu uzun vadeli sözleşmelere bağlı olsa da, Avrupa Komisyonu yeni tedarik kaynaklarıyla açığın kapatılacağını belirtiyor. Rabobank Enerji Stratejisti Florence Schmit, bu kararı şöyle değerlendiriyor: “2027, Avrupa’nın Rus enerjisine bağımlılığının bittiği tarih olacak. ABD ve Katar, arz güvenliğinde yeni sütunlar olarak öne çıkıyor.”
ABD enerji devrimi: ihracatta rekor artış
ABD Enerji Bilgi İdaresi (EIA) verilerine göre, Amerikan LNG ihracat kapasitesi 2025’te 115 milyon ton, 2027’de ise 165 milyon ton/yıl seviyesine ulaşacak. Bu, ABD’nin dünyanın en büyük LNG ihracatçısı konumunu pekiştirmesi anlamına geliyor. ABD’nin doğalgaz anlaşmaları 2025 itibarıyla 30 milyar dolarlık rekor hacme ulaşırken, yapay zekâ veri merkezlerinin artan enerji talebi de bu yükselişi hızlandırıyor. Washington’un enerji diplomasisi artık sadece ticari değil, jeopolitik bir güç stratejisi olarak görülüyor.
Türkiye, ABD gazı için uzun vadeli imza attı
ABD’nin Avrupa ve Asya pazarındaki payı artarken, Türkiye de bu dönüşümün önemli oyuncularından biri haline geldi. BOTAŞ, geçtiğimiz ay ABD merkezli Mercuria ve Woodside Energy ile 70 milyar metreküplük LNG anlaşması imzaladı. Anlaşma kapsamında Türkiye, 20 yıl boyunca ABD’den LNG tedarik edecek. Enverus analisti Andrew Dittmar, bu hamleyi şu sözlerle yorumladı: “Türkiye gibi bölgesel enerji merkezleri, artık yalnızca alıcı değil; küresel arz zincirinin aktif yatırımcıları haline geliyor.”
Atlantik eksenli yeni enerji düzeni
Enerji danışmanlık şirketi Energy Aspects’in verilerine göre, ABD halihazırda Avrupa’nın LNG ihtiyacının %50’sinden fazlasını karşılıyor. Bu oran, 2027’ye kadar %70’e çıkacak. Katar ise Kuzey Sahası genişleme projesiyle yıllık 31 milyon ton ek kapasite yaratmaya hazırlanıyor. Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi uzmanı Anne-Sophie Corbeau, Avrupa’nın fiyat şokuyla karşılaşmayacağını vurguluyor: “Rus LNG’sinin çekilmesi geçici dengesizlik yaratabilir, ancak devreye girecek yeni kapasite fiyatlarda ani sıçramayı önleyecektir.”
Asya yönü güçleniyor: Rus gazı rota değiştiriyor
Rusya, Avrupa pazarını kaybederken Asya’ya yöneliyor. Kpler analisti Arturo Regalado, bu dönüşümün küresel ticaret ağlarını kalıcı biçimde değiştireceğini belirtiyor: “Rus gazı Avrupa’ya giremeyecek, ancak Çin, Hindistan ve Güneydoğu Asya’ya kayarak LNG ticaret haritasını yeniden şekillendirecek.” ABD’nin Asya’ya LNG sevkiyatı, Ekim ayında 3,6 milyon tonla rekor seviyeye yaklaştı. Tayvan, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerin karbon nötr hedefleri, LNG talebini uzun vadede yüksek tutacak.
IEA raporu: fiyatlar düşecek, talep artacak
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Gas 2025 raporu, 2030’a kadar 300 milyar metreküplük yeni LNG kapasitesi öngörüyor. Bu artış, yıllık 250 milyar metreküp ek arz anlamına geliyor. IEA Enerji Piyasaları Direktörü Keisuke Sadamori, bu sürecin küresel piyasalarda istikrar getireceğini belirtiyor: “Yeni LNG projeleri, yıllardır dar ve oynak seyreden gaz piyasalarına nefes aldıracak. Ancak düşük fiyatlar yatırım iştahını zayıflatabilir; 2030 sonrası arz riski yeniden gündeme gelebilir.” Avrupa’nın Rus LNG’sine kapılarını kapatması, enerji jeopolitiğinde Atlantik eksenini güçlendiriyor. ABD ve Katar, arz güvenliği denkleminde belirleyici hale gelirken; Rusya, Asya’ya yönelerek etkisini koruma çabasında. Uzmanlara göre, 2027 sonrasında küresel enerji dengesi üç eksende şekillenecek:
- ABD: LNG’de lider ihracatçı ve enerji diplomasisinin merkezinde.
- Katar: Stratejik üretim artışıyla ikinci büyük tedarikçi.
- Asya: Artan talebiyle yeni gaz rotalarının yönünü belirleyen pazar.
