Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) Başkanı Faruk Bilir, alışveriş sırasında müşterilerden talep edilen telefon numaralarının nasıl işlenmesi gerektiğine dair kritik açıklamalarda bulundu. Özellikle vatandaşlardan kasada ilk olarak telefon numarası istenmesi konusunda önemli uyarılar yapan Bilir, bu uygulamanın açık rıza istemekle eşdeğer olduğunu belirtti.
Telefon Numarası Paylaşımı Hukuka Uygun mu?
TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonunda konuşan KVKK Başkanı Faruk Bilir, kişisel veri işleme süreçleriyle ilgili bilgi verdi ve alışverişlerde telefon numarası talep edilmesine yönelik dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu.
Telefon numarası paylaşımının, kanuni bir dayanak olmadığı sürece, tüketicinin açık rızasına bağlı olduğunu vurgulayan Bilir, birçok kişinin farkında olmadan bu bilgiyi verdiğini ve bunun alışverişin bir gerekliliği olduğu yanılgısına düştüğünü belirtti. Oysa, telefon numarasının işlenebilmesi için tüketiciye önceden bilgilendirme yapılması gerektiğini ifade etti.
Bilir, şu ifadeleri kullandı:
"Yaptığımız araştırmalar gösteriyor ki, alışveriş süreci adeta telefon numarasıyla başlıyor. Kasada ‘Telefon numaranızı alabilir miyiz?’ sorusu, müşteri tarafından alışverişin bir parçası gibi algılanıyor. Ancak bu uygulama, aslında açık rıza alınması anlamına geliyor. Açık rızanın geçerli olması için önceden bilgilendirme yapılması şart. Eğer numara, yalnızca sadakat programları, promosyonlar veya geri bildirimler için alınıyorsa, bunun müşteriye net bir şekilde belirtilmesi gerekiyor. Öte yandan, kargo teslimi gibi zorunlu hallerde de verinin neden işlendiği konusunda müşterinin aydınlatılması gerekiyor."
Telefon Numarası Paylaşımı Zorunlu Değil
Bilir, telefon numarası gibi kişisel verilerin hukuka uygun şekilde işlenmesi için belirli kriterlerin olduğunu ve bu kriterlere uyulmadığında işlemin hukuka aykırı hale geldiğini belirtti. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda kişisel veri işleme süreçlerinin sekiz farklı şart çerçevesinde ele alındığını hatırlatan Bilir, bu şartlardan biri yerine getirilmediğinde veri işlemenin hukuka aykırı sayılacağını ifade etti.
Özellikle tüketicilerin, kendilerinden telefon numarası talep edildiğinde bu bilgiyi vermek zorunda olmadıklarını bilmeleri gerektiğini vurgulayan Bilir, firmaların bu süreçte vatandaşları açıkça bilgilendirmesi gerektiğini söyledi.
Parmak İzi, Retina Tarama Gibi Biyometrik Veriler İçin de Uyarı
KVKK’nın yalnızca telefon numarası değil, biyometrik verilerin işlenmesi konusunda da hassas davrandığını belirten Bilir, spor salonları gibi bazı işletmelerde parmak izi, retina taraması veya avuç içi okuma gibi yöntemlerin uygulanmasını ölçüsüz bulduklarını ifade etti. KVKK’nın bu konuda yerleşik bir içtihadının olduğunu dile getiren Bilir, kişisel veri güvenliğinin ihlal edilmemesi için vatandaşların bu tür taleplere karşı bilinçli olması gerektiğini vurguladı.
Vatandaşlar Ne Yapmalı?
KVKK Başkanı Bilir’in açıklamaları doğrultusunda vatandaşların, alışveriş yaparken telefon numaralarını paylaşmadan önce şu noktalara dikkat etmesi öneriliyor:
Telefon numaranızın neden istendiğini sorun: Eğer kasada numaranız isteniyorsa, bunun hangi amaçla kullanılacağını öğrenin.
Açık rızanızı vermeden paylaşmayın: Eğer numaranızın promosyon, kampanya veya bilgilendirme amaçlı kullanılacağı belirtiliyorsa, buna açık rıza gösterip göstermemek tamamen sizin tercihinizdir.
Zorunlu olup olmadığını öğrenin: Numaranın paylaşılması, sadece kargo gibi zorunlu hallerde istenebilir. Alışverişin bir şartı gibi sunulan taleplere karşı dikkatli olun.
Biyometrik veri paylaşımına dikkat edin: Spor salonları veya diğer işletmelerde parmak izi ya da retina tarama gibi yöntemlerle kimlik doğrulama yapılması, KVKK tarafından ölçüsüz bir uygulama olarak değerlendirilmektedir.
KVKK’nın uyarıları, kişisel veri güvenliğinin giderek daha önemli hale geldiği günümüzde vatandaşların bilinçli hareket etmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne seriyor. Özellikle perakende sektörü ve işletmeler, müşterilerinin verilerini işlerken hukuka uygun hareket etmeli ve rıza sürecini şeffaf bir şekilde yönetmelidir.
