Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, enflasyon ekim ayında yıllık bazda düşüş eğilimini sürdürdü. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), yıllık bazda yüzde 48,58’e gerilerken; Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık yüzde 32,24 seviyesine indi. Bu oranlar, TÜFE için Temmuz 2023’ten, Yİ-ÜFE için ise Mart 2021’den bu yana en düşük yıllık enflasyon seviyeleri olarak kaydedildi.
Aylık ve Yıllık Artışlar
TÜFE, ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2,88 artarken; Yİ-ÜFE’deki aylık artış yüzde 1,29 olarak gerçekleşti. 2023 yılı aralık ayına kıyasla TÜFE’de yüzde 39,77, Yİ-ÜFE’de ise yüzde 27,17 artış gözlemlendi. Yıllık bazda bakıldığında, TÜFE’nin yüzde 48,58, Yİ-ÜFE’nin ise yüzde 32,24 oranında artması dikkat çekti.
12 Aylık Ortalama Artış Oranları
TÜİK verilerine göre, 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında tüketici fiyatlarında yüzde 62,02, yurt içi üretici fiyatlarında ise yüzde 43,93 oranında artış yaşandı. Bu ortalama artışlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden değerleme oranına temel teşkil ediyor. Yeniden değerleme oranı, yıllık olarak vergi, harç ve ceza tutarlarının artış oranını belirleyen bir gösterge olarak dikkate alınıyor.
Beklentiler Gerçekleşti
Anadolu Ajansı (AA) Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, ekim ayında TÜFE’nin yüzde 2,46 artmasını bekliyordu. Ayrıca, yıllık enflasyon oranının yüzde 47,98 seviyesine gerileyeceği öngörülmüştü. Gerçekleşen yıllık enflasyon oranı, bu tahminlere yakın bir düzeyde yüzde 48,58 olarak kaydedildi.
Sanayide Sektör Bazlı Değişimler
Ekim ayı Yİ-ÜFE verileri sanayinin dört temel sektöründe farklı artış oranlarını ortaya koydu. Yıllık bazda en yüksek artış yüzde 40,11 ile madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe gerçekleşirken, imalat sektörü yüzde 32,85, su temini sektörü yüzde 43,19 ve elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektörü ise yüzde 20,47 oranında arttı.
Aylık bazda incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 0,85, imalat sektöründe yüzde 1,61, su temininde yüzde 1,55 oranında artış görülürken, elektrik ve gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe yüzde 1,56 oranında düşüş kaydedildi.
Ana Sanayi Gruplarındaki Yıllık Değişimler
Ana sanayi gruplarının yıllık bazdaki değişimlerine bakıldığında; ara mallarında yüzde 31,79, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 39,17, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 41,48, enerjide yüzde 14,54 ve sermaye mallarında yüzde 33,84 oranında yükseliş gözlemlendi.
Aylık bazdaki değişimlerde ise ara mallarında yüzde 1,52, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 2,82, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 1,9, sermaye mallarında yüzde 0,67 artış olurken, enerji grubunda yüzde 0,56 oranında düşüş gerçekleşti.
Yeniden Değerleme Oranının Etkileri
TÜİK’in 12 aylık ortalamalara göre açıkladığı Yİ-ÜFE verisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın belirleyeceği yeniden değerleme oranına temel teşkil ediyor. Bu orana göre çeşitli vergi, harç ve cezalar yeniden düzenlenerek yıl boyunca geçerli olacak şekilde artırılıyor. Ekonomistler, bu verilerin önümüzdeki dönemde vergi ve harç oranlarında da artış yaşanacağını öngörüyor.
Yıllık bazda enflasyonda görülen gerileme, Türkiye’de fiyat artışlarının hız kesmeye başladığına işaret ediyor. Ancak aylık bazda devam eden yükseliş, enflasyonist baskıların tamamen sona ermediğini gösteriyor. Ekonomistler, enflasyondaki yavaşlamanın sürdürülebilir olması için para politikaları ve mali tedbirlerin önemine dikkat çekiyor
