Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) yayımladığı son Türkiye raporu, 2024’te cari açıkta önemli bir iyileşme yaşanmasına rağmen, rezervlerin kırılganlığının sürdüğünü ve önümüzdeki yıllarda yüksek dış borç çevirme ihtiyacının ekonomik riskleri canlı tuttuğunu ortaya koydu. Rapora göre Türkiye’nin cari açığı, enerji fiyatlarındaki düşüş, altın ithalatındaki gerileme ve turizm gelirlerindeki artış sayesinde 2023’teki yüzde 3,5 seviyesinden 2024’te GSYH’nin yüzde 0,8’ine düştü. Bu, son yılların en hızlı iyileşmelerinden biri olarak kaydedildi. Ancak IMF, bu gelişmenin kalıcı yatırımların artmasından değil, özel sektörün tasarruf eğiliminden kaynaklandığını, sürdürülebilir büyüme için yatırım ortamının canlandırılması gerektiğini vurguladı.
Rezervler Artmış Ama Yetersiz
2024 sonunda Türkiye’nin brüt uluslararası rezervleri 155 milyar dolara yükseldi. Ancak IMF’nin rezerv yeterliliği ölçütüne göre bu seviye hâlâ kritik eşik olan yüzde 100’ün altında, yüzde 72 seviyesinde bulunuyor. Raporda, siyasi ve ekonomik gelişmelerin ani rezerv kayıplarına yol açabileceği, bu nedenle fırsatçı bir yaklaşımla rezerv birikiminin artırılması gerektiği belirtildi. 2024’te TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru yüzde 12,9, ÜFE bazlı kur yüzde 12,7 arttı. IMF hesaplamalarına göre Türk lirası, yüzde 5,2 oranında aşırı değerli. Bu durumun ihracatçıların rekabet gücünü zayıflatabileceği ifade edildi.
Sermaye Girişlerinde Yavaşlama
Net sermaye girişleri, 2023’teki GSYH’nin yüzde 4,5’inden 2024’te yüzde 1,7’sine geriledi. Portföy yatırımlarında sınırlı bir artış görülse de doğrudan yabancı yatırımlar düşük kaldı. IMF, 2025-2030 arasında Türkiye’nin her yıl GSYH’nin yaklaşık yüzde 15’i kadar dış borç geri ödemesi yapacağına dikkat çekti.
IMF’nin Politika Tavsiyeleri
Fon, Türkiye’nin dış kırılganlıklarını azaltması için şu adımları önerdi:
- Para politikasında sıkı duruşun korunması ve enflasyonla mücadelede kararlılık
- Mali disiplin ve kamu harcamalarının kontrolü
- Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, ihracata dayalı büyüme
- Yatırım ortamını güçlendirecek hukuki güvence ve rekabet reformları
- Rezerv birikimini artıracak stratejik adımlar
Büyüme Tahminlerinde Yukarı Revizyon
IMF, 2025 için Türkiye’nin büyüme tahminini yüzde 2,7’den yüzde 3’e, 2026 tahminini ise yüzde 3,2’den yüzde 3,3’e çıkardı. Küresel büyüme tahminleri de 2025 için yüzde 3, 2026 için yüzde 3,1 olarak revize edildi. Bu tablo, cari açıkta kısa vadeli iyileşmeye rağmen, rezerv yetersizliği ve yüksek dış borç yükü nedeniyle Türkiye ekonomisinin dış şoklara karşı hâlâ hassas olduğunu ortaya koyuyor.
