Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yüksek konut fiyatları ve kiraların enflasyon üzerindeki etkisine dikkat çekerek dar gelirli vatandaşlar için radikal bir çözüm önerdi. AK Parti’nin Kızılcahamam’daki istişare toplantısında konuşan Şimşek, enflasyonun kalıcı olarak düşmesi için konut arz açığının kapatılması gerektiğini belirtti ve düşük gelir grubunun ev sahibi olabilmesi için 30 ila 50 yıla varan vadelerle finanse edilecek özel modeller geliştirilmesini önerdi.
“Enflasyonu Arzla Durdurabiliriz”
Bakan Şimşek’in açıklamalarına göre Türkiye’de enflasyonun başlıca itici gücü, konut ve kira maliyetleri. “Enflasyon yüzde 5 seviyelerine inse bile konutta arz açığı kapatılmadan fiyatlar istenilen düzeye gelmez” diyen Şimşek, özellikle ev sahibi olamayan dar gelirli kesim için kalıcı ve gerçekçi çözümlere ihtiyaç olduğunu vurguladı. Şimşek, Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 15’lik bölümünün mevcut koşullarda ev sahibi olma ihtimalinin bulunmadığını ifade ederek, bu kesime yönelik “çok uzun vadeli, düşük maliyetli, devlet destekli” yeni finansman modellerinin geliştirilmesi gerektiğini dile getirdi.
30–40–50 Yıllık Vadeli Konut Finansmanı Modeli
Şimşek’in gündeme getirdiği model, klasik konut kredisi sisteminden farklı olarak çok uzun vadeye yayılmış ödeme planlarına dayanıyor. Batı ülkelerinde örnekleri bulunan bu sistem, kira öder gibi ev sahibi olmayı mümkün kılabilecek bir yapı sunuyor. Uzun vadeye yayılan borçlanmanın amacı ise hem hane halkının ödeme gücüne uygun taksitler belirlemek hem de konut talebini daha istikrarlı bir şekilde finanse edebilmek.
Konut Arzı Talebin Yarısı Kadar
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) verilerine göre, Türkiye’de yılda 500 ila 550 bin arasında yeni haneye ihtiyaç duyuluyor. Ancak mevcut yıllık konut üretimi bu ihtiyacın yalnızca yarısı kadar, yaklaşık 250–275 bin konutta kalıyor. Bu açık, konut fiyatlarının sürekli yukarı yönlü baskı altında kalmasına neden oluyor.
İstanbul’da Durum Daha Çarpıcı
İstanbul özelinde durum daha da dikkat çekici. Önümüzdeki 10 yıl içinde şehirde 1 milyon 220 bin yeni konuta ihtiyaç duyulacağı öngörülüyor. Bu da yılda yaklaşık 122 bin yeni konut üretimi anlamına geliyor. Buna karşın şehirdeki üretim, talebi karşılamaktan oldukça uzak. Son beş yılda İstanbul’un merkezi bölgelerinde konut metrekare fiyatları yüzde 103 oranında artış gösterdi. Şu anda bu bölgelerde konut metrekare fiyatı ortalama 3.036 dolara ulaşmış durumda. Bu fiyat artışı, sadece enflasyon değil, arz eksikliği ve sürdürülebilir olmayan talep dengesi nedeniyle oluşuyor.
“Devlet–Özel Sektör İş birliği Gerekiyor”
Uzmanlar, önerilen uzun vadeli finansman modelinin başarıya ulaşabilmesi için kamu ve özel sektör arasında güçlü bir iş birliği yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Özellikle TOKİ benzeri projelerde bu modelin uygulanabileceği, düşük maliyetli ve sosyal konut üretiminin yeniden hızlandırılması gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca faiz oranlarının kontrol altında tutulması ve konut kredi piyasasına özel teşviklerin getirilmesi, bu sistemin işlevsel hâle gelebilmesi için temel koşullar arasında.
