Küreselleşen ekonomide, sermaye yönetimi ve yatırım seçenekleri çeşitlenirken, yabancı yatırım fonları da yatırımcılar için cazip bir seçenek haline geliyor. Yabancı yatırım fonları, millî sınırların ötesinde faaliyet gösteren, uluslararası finansal kurallar ve düzenlemeler çerçevesinde kurulan kolektif yatırım yapılarıdır. Bu fonlar, geniş bir sektör yelpazesine yatırım yaparak portföy çeşitliliği sağlar ve uluslararası piyasalarda gelir elde etmeyi hedefler. Ancak, bu tür fonların işleyişi ve şartları ülkelere göre farklılık gösterir.
Yabancı Yatırım Fonları Nedir?
Yabancı yatırım fonları, ortaklık sunan araçlar olmaktan ziyade finansal bir hizmet sağlayıcı olarak faaliyet gösterir. Bu fonlar, sermaye piyasalarının değişken dinamiklerinden yararlanarak yatırımcılara kâr elde etme fırsatı sunar. Yabancı yatırım fonları; teknoloji, emlak, enerji, sağlık, finans ve siber güvenlik gibi pek çok sektörde faaliyet gösterebilir. Bu sektörel çeşitlilik, yatırımcıların risklerini minimize ederken aynı zamanda fonun değerini artırmayı hedefler.
Türkiye’de yabancı yatırım fonlarının satışına izin verilen döviz türleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) günlük faaliyet gösterdiği döviz kurlarıyla sınırlıdır. Bu, Türkiye’de satılacak yabancı fonlar için belirleyici bir kriterdir.
Yabancı Yatırım Fonları Hangi Şartlara Sahip Olmalıdır?
Yabancı yatırım fonlarının Türkiye’de satışa sunulabilmesi için bir dizi şartı yerine getirmesi gereklidir. Bu şartlar, finansal denetim, hukuki uygunluk ve sermaye yapısı gibi temel unsurlardan oluşur:
Denetim ve Şeffaflık:
Yabancı yatırım fonlarının finansal tablolarının her yıl bağımsız bir denetimden geçmesi gerekir.
Kuruluş belgelerinin eksiksiz sağlanması ve gerekli taahhütnamelerin verilmesi şarttır.
Sermaye Gereklilikleri:
Fonun net varlık değerinin en az 10 milyon euro olması zorunludur.
Fonun net varlıklarının en fazla %20’si, Türk kamu kuruluşları veya Türkiye’de yerleşik ihracatçılara ait para ve sermaye piyasası araçlarıyla ilişkilendirilebilir.
Fon kuruluşunun toplam sermayesinin %10’undan fazlasına kendisinin sahip olmaması, aynı zamanda bu sermayenin %10’undan fazlasının ilişkili başka bir kuruma yatırılmaması gereklidir.
Hukuki ve İdari Uyum:
Yatırım fonunun satış işlemleri için ilgili otoriteden izin alınması zorunludur.
Portföy danışmanlığı hizmeti sağlanacaksa, bu hizmetin Türk Hukuk Sistemi’ne uygun olarak yetki belgesine sahip bir danışmanlık kuruluşu tarafından yapılması gerekir.
Fonun Türkiye’de bir temsilci bulundurması, yasal ve idari düzenlemelerin başlıca şartları arasındadır.
Yabancı Yatırım Fonlarının Alım ve Satım Süreçleri
Yabancı yatırım fonlarının alım ve satımı, tahsisli satış ve standart satış olmak üzere iki farklı yöntemle yapılabilir. Her iki yöntemde de fon kuruluşunun şartlara uyumlu olduğunu belgeleyen kanıtların sunulması gereklidir.
Tahsisli Satış:
Bu yöntemde yalnızca bir temel şart aranır: Fonun net varlık değerinin en az %80’inin kamu borçlanma araçları dışında olması. Bu araçlar, Türkiye’de yerleşik ihracatçıların sermaye ve para değerlerini kapsamaz.
Standart Satış:
Standart satış yönteminde ise fon kuruluşunun mevzuatta belirtilen tüm şartları eksiksiz olarak yerine getirmesi gerekir. Satış işlemleri başlamadan önce şu adımlar takip edilir:
Başvuru Süreci: Kuruluş, gerekli belgeler ve denetim raporları ile ilgili otoriteye başvuruda bulunur.
Bilgi Talebi: İlgili otorite, gerekirse fon kuruluşunun bulunduğu ülkeden ek bilgi talep edebilir.
Satış İzni: Tüm şartları sağladığı belirlenen fonlar, Türkiye’de bir temsilci aracılığıyla satışa sunulabilir.
Yabancı Yatırım Fonlarının Avantajları
Diversifikasyon: Yatırımcılar, yabancı yatırım fonları aracılığıyla farklı coğrafyalara ve sektörlere yatırım yaparak portföylerini çeşitlendirebilir.
Küresel Erişim: Uluslararası piyasalara kolay erişim sağlar.
Uzman Yönetim: Profesyonel portföy yöneticileri tarafından yönetilmesi, bireysel yatırımcılara kıyasla daha yüksek performans potansiyeli sunar.
