Türk Ticaret Kanunu’nda Yer Alan Belgeler

Türk Ticari Kanununda (TTK) yer alan belgeler emre yazılı senet (Bono), Poliçe (TTK madde 766), çek (TTK maddesi 780), hisse senedi (Pay, TTK madde 476-501) gibi belgeleri kapsamaktadır.

Türk Ticari Kanununda yer alan belgeler vardır. Bu belgelerden Bono, Çek ve Poliçeyi yazımızda anlatmaya çalışacağız. Bu kavramların kendi içerisinde unsurları bulunmaktadır. Ödeme bilgileri, kişilerin bilgileri ve ödeme yerleri TTK da belirtilmiştir. Aynı zamanda TTK’ nın düzenlediği diğer belgeler hisse senedi, tahvil, emtia senetleri, taşıma senedi, hamule senedi, manifesto, konşimento ve ordino gibi belgeler bulunmaktadır. Ancak bunlardan en önemlisi bono, çek ve poliçe belgeleri’ dir.

TTK’ da Bono (Senet)

Borçlu kişinin imzalayarak alacaklı kişiye vereceği paranın belli bir süre sonra ödeyeceğine dair ticari belge türüdür. Bono borçlusu senedin alacaklısına senette belirtilen tutarı zamanında ödeyeceğine dair kabul etmektedir. Bono da ikili ilişki vardır. Bono alacaklı kişinin senedi niteliğindedir.

Evrak niteliğine sahip olan Bono TTK’ nın 688. maddesine göre borçlu kişinin kayıtsız şartsız belirli sürede ödeme bedeli, vade, ödeme yeri, senedin ödendiği gün ve yer, senedin ödendiğine dair imzası, kimin adına edeceğine dair isim ve soy isim yazılmalıdır. Bonolar matbu halde düzenlenerek alınmalı ve kullanılmaktadır. Dolayısı ile kefillerin bonoda bilgileri ve imzası olmalıdır.

Bono, teslim ve ciro aracılığı ile başkasına devredilebilir. Ciro, kişinin haklarını başka bir kişiye şartsız devretmek için yapılmaktadır. Ayrıca ciro eden kişiye ciranta denilmektedir.

TTK’ da Poliçe

Alacaklı kişinin borçlu kişiye düzenleyeceği ve vadesinde belirli bir tutarın 3. bir şahsa ya da emrine ödenmesi gerektiğini bildiren bir borç senedi olarak nitelendirilebilir. Alacaklı kişi borçlusundan alacağını ve alacaklı kişinin de başkasına borçlu olduğu 3. kişiye devretmek için TTK poliçesini düzenleyebilir. Bu poliçe ticari senet niteliğindedir. Çalışma ve iş hayatında bir tür kredi aracı olarak kullanılmaktadır.

Poliçe, teslim ve ciro aracılığı ile başkasına devredilebilir. TTK’ nın 583. maddesine göre poliçede bulunması gerekenler aşağıda yer almaktadır.

• Poliçeyi ödeyecek kişi,
• Poliçeyi düzenleyip ödeme emrini veren kişi,
• Senet de “poliçe” sözcüğünün yazılması,
• Ödeme yapacak kişinin isim ve soy isim bilgisi,
• Ödemenin kime yapılacağı bilgisi,
• Poliçede belirtilen tutarı ödeyecek kişi,
• Ödeme yeri ve vade,
• Ödeme yapacak kişinin adı ve soyadı,
• Ödemenin kime yapılacağı bilgisi,

TTK’ da Çek

Banka da parası bulunan kişinin parasının tamamı ya da bir miktarını diğer kişiye ödeme yapmak için düzenleyeceği belgedir. Çek de 3′ lü ilişki vardır. Bunlar;

Keşideci, (Çeki düzenleyen kişidir. Banka da bulunan parayı çekte belirtilen kişiye ödemesi için verilen talimattır.)

1. Lehdar, (Çeki elinde bulunarak parayı çeken kişiye denir.)
2. Muhatap, (Çek için muhatap olacağınız yer bankadır.) TTK’ nın 780. maddesine göre belirtilen unsurlar vardır. Bunlar;
3. Çek kelimesi, kayıtsız-şartsız çekte yazan miktarın ödenmesi, çeki ödeyecek kişinin adı ve soyadı, ödeme yeri, çeki düzenleyen kişi ve yeri, çeki düzenleyen kişinin imzası gerekmektedir.

Çekin tahsil edilmesi için banka hesabınızda çekte belirtilen miktarın olması gereklidir. Çekte vade yoktur. Bu yüzden çek yazıldığı çekilebilir ve damga vergisinden muaf olabilirsiniz. Çekin ödemesi 3 şekilde gerçekleşir. Çekin yazıldığı şehir ile aynı ikamete sahipseniz 10 gün, farklı şehirdeyseniz 20 gün ve farklı ülkedeyseniz 30 gün sonra çekebilirsiniz.