Türkiye'de eğitim alanında yapılan harcamalar 2023 yılında rekor bir artış göstererek 1 trilyon 130 milyar 844 milyon liraya ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 92,5'lik bir artışı ifade ediyor. Eğitim sektöründeki harcamalar, hem devlet hem de özel sektör yatırımlarında belirgin bir artış olduğunu ortaya koyuyor.
Eğitim Harcamalarının GSYH'deki Payı Arttı
Türkiye’de eğitim harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı 2022 yılında yüzde 3,9 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 4,3’e yükseldi. Devletin eğitim harcamalarının GSYH içindeki payı ise 2022’de yüzde 3,1 seviyesindeyken, 2023’te yüzde 3,6 olarak gerçekleşti. Bu artış, devletin eğitime yaptığı yatırımlardaki büyümeyi yansıtıyor.
Eğitim Düzeylerine Göre Harcama Dağılımı
Eğitim harcamalarının en çok arttığı düzeyler ise yüzde 109 ile ilkokul ve yüzde 107,2 ile okul öncesi eğitim olarak dikkat çekti. Harcamalar, devlet ve özel kurumlar arasında farklı şekilde dağılım gösterdi.
Devlet eğitim kurumlarının yaptığı harcamaların yüzde 34,4’ü yükseköğretime, yüzde 21,4’ü ise ortaöğretime yönelik oldu. Özel eğitim kurumlarının harcamalarında ise yüzde 41,4 yükseköğretim, yüzde 32,2 ortaöğretim için ayrıldı. Bu veriler, özel sektörün özellikle yükseköğretime olan ilgisini ortaya koyuyor.
Hane Halklarının Eğitime Katkısı
Türkiye'de geçen yıl yapılan toplam eğitim harcamalarının yüzde 83,5’i devlet tarafından finanse edildi. Ancak hane halklarının yaptığı harcamalar da önemli bir paya sahipti. Eğitim harcamaları içerisinde hane halklarının yaptığı katkı yüzde 7,9 olarak kaydedildi. Bu oran, eğitim masraflarının aileler için de ciddi bir yük olduğunu ortaya koyuyor.
Öğrenci Başına Harcamalar Rekor Kırdı
2023 yılı, öğrenci başına yapılan eğitim harcamalarında da önemli bir artışa sahne oldu. 2022 yılında 25 bin 143 lira olan öğrenci başına harcama miktarı, 2023 yılında yüzde 95,1 artarak 49 bin 45 liraya yükseldi. Öğrenci başına en yüksek harcama, 84 bin 759 lira ile yükseköğretimde yapıldı.
Öğrenci başına eğitim harcamalarının en fazla artış gösterdiği eğitim düzeyi ise yüzde 110,5 ile ortaöğretim oldu. Ortaöğretimi yüzde 106,5 artışla okul öncesi eğitim takip etti. Bu durum, ortaöğretimdeki yatırımların yoğunlaştığını ve öğrencilerin ihtiyaçlarının daha fazla gözetildiğini gösteriyor.
Eğitimde Büyüme ve Gelecek Beklentileri
Türkiye’de eğitim harcamalarındaki bu hızlı artış, hem devletin hem de özel sektörün eğitime verdiği önemi ortaya koyuyor. Eğitim harcamalarının GSYH içindeki payının artması ve öğrenci başına düşen harcamalardaki yükseliş, eğitimin geleceğine yönelik iyimser beklentileri güçlendiriyor.
Ancak bu büyümenin sürdürülebilir olması ve eğitimin kalitesine yansıması için uzun vadeli planlamaların hayata geçirilmesi önem taşıyor. Eğitim düzeyleri arasındaki eşitsizliklerin giderilmesi ve ailelerin üzerindeki maddi yükün azaltılması, sektörün geleceği için kritik adımlar arasında yer alıyor.
