Avrupa doğal gaz piyasaları, Rus gazının Ukrayna üzerinden sevkiyatının durmasının ardından yılın ilk işlem gününe yükselişle başladı. Piyasalarda belirsizlik artarken, fiyatlar son bir yılın zirvesinde seyrediyor.
Avrupa'nın en önemli gaz ticaret merkezlerinden biri olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de, şubat vadeli kontratlarda megavatsaat başına gaz fiyatı 31 Aralık 2024'te 48,9 avrodan kapanmıştı. Bugün 50,7 avro seviyesinden açılan fiyatlar, TSİ 13.00 itibarıyla megavatsaat başına 49 avrodan işlem görüyor.
Rus Gazı Sevkiyatı Durdu, Piyasalar Tepki Veriyor
Fiyatlardaki artışın ana nedeni, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya sevkiyatının durması oldu. Gazprom, dün yaptığı açıklamada, Ukrayna üzerinden doğal gaz sevkiyatına ilişkin anlaşmanın sona erdiğini duyurdu. Açıklamada, “Gazprom, Ukrayna üzerinden doğal gaz tedarik etme fırsatından mahrum bırakılmıştır. Sevkiyat şu anda gerçekleşmiyor” ifadelerine yer verildi.
Ukrayna tarafı ise anlaşmayı uzatmayı reddetti. Ülkenin 2023 verilerine göre, boru hatlarıyla Avrupa'ya taşınan Rus gazı miktarı 2022'ye kıyasla yüzde 28 düşerek 15 milyar metreküpe geriledi. Anlaşmanın sona ermesiyle Ukrayna, yıllık yaklaşık 1 milyar dolarlık bir gelirden mahrum kalırken, Gazprom’un yıllık 3 milyar doların üzerinde bir kayıp yaşayacağı tahmin ediliyor.
Türkiye Yeni Güzergah Olarak Öne Çıkıyor
Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa boru hatlarının atıl durumda olması, Türkiye’yi Rus gazı için Avrupa’ya ulaşan tek güzergah haline getiriyor. Bu durum, Türkiye’nin enerji stratejilerindeki önemini artırıyor.
AB'nin Depo Doluluk Oranı Yeterli Ancak Kış Tüketimi Zirvede
Kış aylarında artan doğal gaz talebi, Avrupa’daki doğal gaz depolarından yoğun çekişe yol açıyor. Avrupa Birliği’nde (AB) doğal gaz depolarının doluluk oranı yüzde 72 seviyesinde olsa da çekiş hızının son yılların en yüksek seviyesine ulaştığı belirtiliyor. Bu durum, piyasa üzerindeki baskıyı artırıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı: Arz Güvenliği Şimdilik Riskte Değil
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, sevkiyatın durmasının Avrupa için yakın vadede bir arz güvenliği riski oluşturmayacağını ifade etti. Ancak, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatına olan ihtiyacın artabileceğini belirten Birol, "2025 yılı itibarıyla küresel gaz piyasalarında sıkılaşma yaşanabilir. Moldova gibi ülkelerin enerji güvenliğini sağlamak için daha fazla uluslararası desteğe ihtiyacı olacak" dedi.
Küresel Enerji Piyasaları İçin Belirsiz Bir Yıl Başladı
Rus gaz sevkiyatındaki bu kesinti, Avrupa gaz piyasalarını etkilediği kadar küresel enerji dengelerini de sarsacak gibi görünüyor. Artan LNG talebi ve arz kısıtlamaları, 2024 yılı boyunca enerji piyasalarında dalgalanmaya yol açabilir. Avrupa’nın bu süreci nasıl yöneteceği, hem tüketici fiyatlarına hem de bölgedeki enerji güvenliğine yön verecek.
