Nisan ayında yaşanan zirai don felaketi, Türkiye'nin önemli tarım bölgelerinde meyve üretimini ciddi biçimde sekteye uğrattı. Özellikle Kayseri, Niğde ve Karaman gibi üretim merkezlerinde yaşanan bu doğal afet, başta elma olmak üzere birçok meyvede arz daralmasına yol açtı. Üretim kayıpları, fiyatlara doğrudan yansırken, tüketici bu kış meyve alışverişinde daha yüksek fiyatlarla karşılaşmaya hazırlanıyor. Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, don felaketinin etkilerini değerlendirerek, elmanın dalında 35-40 TL’den alındığını ve raf fiyatlarının önümüzdeki dönemde 100 TL’nin altına düşmeyeceğini öngördüklerini belirtti. Tavşan, “Elmada arz daralması nedeniyle fiyatların artması kaçınılmaz. Bu durum sadece tüketiciyi değil, ihracatçıyı da zorlayacaktır” dedi.
Fiyatlar Artıyor, Üretim Düşüyor
Zirai don sonrası oluşan ‘yok yılı’ koşulları, elmanın yanı sıra kiraz, üzüm, şeftali, kayısı, erik ve çilek gibi meyvelerde de kendini gösterdi. Tarladan tezgaha yansıyan maliyetlerdeki artış, üretim düşüklüğüyle birleşince fiyatlar yukarı yönlü ivme kazandı. Bu da meyve fiyatlarını yüksek seviyelere taşıdı. Buna karşın yaz sebzelerinde arz artışıyla birlikte uzun süredir ilk kez fiyat düşüşleri gözlemlendi. Patates ve soğan gibi temel ürünlerde fiyatlar 10 TL'nin altına gerilerken, domates, patlıcan, salatalık ve biber gibi ürünlerde ortalama yüzde 20 ila 30 arasında gerileme yaşandı. TÜİK verilerine göre, yaşanan üretim kaybı ithalat rakamlarına da yansıdı. Haziran ayında meyve ithalatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 75 artarak 148 milyon dolara yükseldi. 2025’in ilk yarısında toplam meyve ithalatı ise 1 milyar doları aşarak rekor seviyeye ulaştı. Öte yandan, ihracat cephesinde düşüş dikkat çekti. Haziran ayında meyve ihracatı yüzde 10,3 azalarak 290,3 milyon dolara geriledi. En sert düşüş ise kirazda yaşandı; ihracat, geçen yıla kıyasla yüzde 78 düşerek 23,5 milyon dolara indi.
Önümüzdeki Süreçte Ne Bekleniyor?
Sektör temsilcileri, özellikle meyve tedarik zincirinde yaşanabilecek aksaklıklar, ithalat bağımlılığının artması ve döviz kurundaki olası dalgalanmaların fiyatları daha da yukarı çekebileceği uyarısında bulunuyor. Aynı zamanda, üreticinin maliyet yükü ve iklim koşullarının belirsizliği, tarımsal üretimde öngörülebilirliği azaltıyor. Yetkililer, önümüzdeki aylarda tüketicinin özellikle meyve fiyatları konusunda dikkatli olması gerektiğini, sebze tarafındaki rahatlamanın ise kısa vadeli bir geçiş süreci olabileceğini ifade ediyor.
