Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2023 yılı Yabancı Kontrollü Girişim İstatistikleri, Türkiye’de yabancı sermayeli işletmelerin ekonomik ağırlığının artmaya devam ettiğini ortaya koydu. Buna göre, yabancı kontrolündeki girişimlerin sayısı 2023 sonunda 10 bin 265’e, toplam cirodaki payları ise %12,8’e yükseldi. Yabancı kontrolünde bulunan girişimlerin sayısı 2022’de 9 bin 287 iken 2023’te 10 bin 265’e yükselerek güçlü bir artış kaydetti. Aynı dönemde yabancı kontrollü girişimlerde çalışanların toplam istihdam içindeki payı da %5,0’dan %5,1’e çıktı. Ekonomistler, bu artışların Türkiye’deki yatırım ikliminin cazibesini koruduğunu ve yabancı sermayenin belirli sektörlerde yüksek yoğunlukta faaliyet yürüttüğünü gösterdiğine dikkat çekiyor.
Tütün Ürünleri Sektörü Yabancı Sermaye Ağırlığında Zirvede
Verilere göre, yabancı kontrollü girişimlerin en yoğun faaliyet gösterdiği alan tütün ürünleri imalatı oldu. Sektördeki toplam cironun %92,6’sı yabancı sermayeli şirketler tarafından elde edildi. Bu oran, yabancı sermayenin tütün sektöründe neredeyse tamamen belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Tütün ürünlerini, %43,2’lik pay ile sigorta, reasürans ve emeklilik fonları izledi. Bu durum, finans ve sigorta alanında da yabancı aktörlerin güçlü varlığına işaret ediyor.
En Büyük Pay Almanya’nın
Ülke bazında bakıldığında Almanya, hem girişim sayısı hem de ciro payında lider konumda yer aldı.
- Almanya kontrolünde: 1.266 girişim
- Ciro payı: %13,8
- ABD kontrolünde: 965 girişim
- Ciro payı: %11,2
- Birleşik Krallık kontrolünde: 706 girişim
- Ciro payı: %10,3
Bu veriler, Avrupa ve ABD merkezli şirketlerin Türkiye’deki ekonomik faaliyetlerde en etkin yabancı yatırımcı grupları olmaya devam ettiğini gösteriyor.
Yabancı Kontrollü Girişimler Ne Anlama Geliyor?
TÜİK tanımına göre yabancı kontrollü girişimler, Türkiye’de faaliyet göstermesine rağmen yönetim, sermaye yapısı veya stratejik karar alma süreçleri bakımından doğrudan ya da dolaylı olarak yabancı ülke kontrolünde olan işletmeleri ifade ediyor. Uzmanlara göre bu girişimlerin Türkiye ekonomisindeki payının artması, hem sermaye hareketlerinin çeşitlendiğini hem de Türkiye’nin küresel yatırım ağında aktif bir konuma sahip olduğunu gösteriyor.
