Ticaret Bakanlığı, Türkiye–Malezya Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında ticarete konu ürünlerin menşe (köken) tespitine yönelik önemli bir düzenleme yaptı.
Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni yönetmelik değişikliği, tercihli tarife uygulamaları ve menşe belgelerinin doğrulama süreçlerine dair prosedürleri yeniden şekillendirdi.
İthalatçı Ülkeler Artık Daha Geniş Kontrol Yetkisine Sahip
Yeni düzenlemeye göre, ithalatçı ülkenin yetkili makamları, tercihli gümrük tarifesi uygulanacak eşyaların menşe belgelerini artık kendi iç mevzuatlarına uygun şekilde inceleyebilecek. Yetkililer, ibraz edilen belgelerde şüphe duyulması halinde hem ithalatçıdan ek bilgi talep edebilecek, hem de ihracatçı ülke makamlarına yazılı doğrulama talebi gönderebilecek. Bu kapsamda, Türkiye veya Malezya gümrük idareleri, belgelerin gerçekliğini doğrulamak amacıyla doğrudan ihracatçı veya üretici firmadan bilgi isteyebilecek.
Yeni Süreç: Menşe Belgeleri ve Teminat Sistemi
Artık, kontrol sürecine tabi tutulan eşya için menşe ispat belgesi değerlendirmeye alınırken, söz konusu ürünün vergileri teminata bağlanacak. Bu aşamada ithalat işlemleri tamamlanacak ancak eşyalar, yalnızca gerekli idari tedbirler alınmak kaydıyla ithalatçıya teslim edilebilecek. Eğer yapılan inceleme sonucunda menşe bilgilerinin doğru olduğu tespit edilirse, alınan teminat iade edilecek. Ancak belgelerin gerçeği yansıtmadığı veya yanlış beyan yapıldığı anlaşılırsa, fark vergiler tahakkuk ettirilecek, teminat irat kaydedilecek ve cezai işlem uygulanacak.
İthalatçılara “Menşe Kuralları Bilgi Formu” Zorunluluğu
Yeni düzenleme ile birlikte, ithalatçılardan “Menşe Kuralları İthalatçı Bilgisi Formu” istenebilecek. Bu formun doldurulması ve gümrük müdürlüğüne 90 gün içinde ibraz edilmesi zorunlu hale getirildi. Formda, ithal edilen eşyanın menşeiyle ilgili bilgiler, ticari belgelerle uyumlu olarak beyan edilecek. Süresi içinde ibraz edilmeyen formlar nedeniyle, ilgili ürünler için fark vergiler tahakkuk ettirilecek ve teminatlar irat kaydedilecek. Gümrük idaresi, formdaki bilgilerle beyanname ve belgeleri kıyaslayarak eşyanın menşeini doğrulama yetkisine sahip olacak.
Sonradan Kontrol ve Karşılıklı İnceleme Mekanizması
Menşe belgelerine ilişkin sonradan yapılacak kontrollerde, ithalatçı ülke makamı, belgelerin bir kopyasını ve araştırma gerekçesini içeren yazılı talebi ihracatçı ülke makamına iletecek. İhracatçı ülke, 180 gün içinde gerekli incelemeyi tamamlayarak yanıt verecek. Eğer bu süre içinde yanıt alınmaz veya gönderilen bilgi belgelerin doğruluğunu teyit etmek için yetersiz olursa, ithalatçı ülke, tercihli tarife uygulamasını reddedebilecek. Bu sistem sayesinde iki ülke arasındaki ticarette şeffaflık, belge güvenliği ve gümrük uyumu güçlendirilmiş olacak.
Amaç: Adil Ticaret ve Karşılıklı Güvenin Artırılması
Yeni yönetmelik değişikliğinin temel hedefi, Türkiye ile Malezya arasındaki ticaretin şeffaf, adil ve kurallara uygun şekilde yürütülmesini sağlamak. Yetkililer, bu adımın hem uluslararası ticaret standartlarıyla uyumlu bir yapı oluşturacağını hem de haksız rekabet ve menşe suiistimallerinin önüne geçeceğini belirtiyor. Böylece, iki ülke arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması sadece ticaret hacmini değil, aynı zamanda güvenilir ticaret altyapısını da güçlendirmiş olacak.
