Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk Lirası’nın reel değerine ilişkin temmuz ayı verilerini yayımladı. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (REK) endeksi, bir önceki aya göre 0,66 puan düşüşle 69,36 seviyesine gerileyerek son 10 ayın en düşük düzeyine indi. Bu düşüş, Türk Lirası'nın yabancı para birimleri karşısındaki satın alma gücünün zayıfladığını gösteriyor. Aynı dönemde Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yi-ÜFE) bazlı REK endeksi de 1,36 puanlık azalışla 91,92 seviyesine düştü. Hem TÜFE hem de Yi-ÜFE bazlı endekslerdeki düşüş, nominal kur artışlarının enflasyon artışını gölgede bırakmasından kaynaklandı.
Dolar ve Euro karşısında değer kaybı
Verilere göre temmuz ayında Türk Lirası, dolar karşısında ortalama yüzde 1,95, euro karşısında ise yüzde 3,65 oranında değer kaybetti. Aynı dönemde TÜFE aylık bazda yüzde 2,06 oranında artarken, üretici fiyat endeksindeki (Yi-ÜFE) artış yüzde 1,73 ile sınırlı kaldı. TCMB, REK endeksindeki gerilemenin temel nedenini, TÜFE’deki artışa karşın nominal döviz kurundaki yükselişin daha etkili olmasına bağladı. Açıklamada şu değerlendirme yer aldı: “Türkiye TÜFE’sindeki artış, REK endeksini yükseltici etki yaparken; Dünya TÜFE Sepeti ve Nominal Kur Sepeti'ndeki değişimler, endekse düşürücü yönde katkı sağlamıştır.” REK endeksindeki gerileme, teorik olarak Türkiye’nin dış ticaretteki rekabet gücünü artırsa da TL'nin sürekli olarak reel değer kaybetmesi; ithalat maliyetlerini yükseltirken, enflasyon baskısını da canlı tutmaya devam ediyor. Uzmanlar, kur ve fiyat istikrarının sağlanmadığı bir ortamda TL'nin sürekli zayıflamasının uzun vadeli faydadan çok, yapısal sorunlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Reel Efektif Döviz Kuru Nedir?
REK, bir ülkenin para biriminin, ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerine göre, fiyatlar düzeyiyle birlikte ölçülen göreli değerini ifade eder. Endeksin düşmesi, TL'nin reel anlamda değer kaybettiği; artması ise değer kazandığı anlamına gelir.
