Türkiye genelinde etkisini artıran şap salgını, hayvancılık sektöründe ciddi bir üretim ve arz krizine yol açtı. Salgın nedeniyle zorunlu kesimler artarken, besi ve süt hayvanlarındaki yüksek kayıp oranları kırmızı et piyasasında yeni bir fiyat dalgasını beraberinde getirdi. Sektör temsilcileri, yaşanan sürecin yalnızca bugünü değil, önümüzdeki birkaç yılı da etkileyecek yapısal sorunlar doğurduğuna dikkat çekiyor. Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği’nin (TÜSEDAD) paylaştığı verilere göre,
- Besi hayvanlarında kayıp oranı %30,
- Süt sığırlarında ise %20 seviyesine ulaştı.
Salgının yayılmasıyla birlikte çok sayıda üretici, hayvanlarını hastalık ilerlemeden erken kesime göndermek zorunda kaldı. Bu durum kısa vadede piyasada arz fazlası yaratsa da, bugün gelinen noktada kesilecek hayvan bulunamaması sektörün en büyük sorunlarından biri haline geldi.
Kesim Krizi Fiyatları Yukarı Çekti
Erken kesimler nedeniyle bir süre dengede kalan kırmızı et fiyatları, hayvan varlığındaki hızlı erimeyle birlikte yeniden yükseliş trendine girdi. Özellikle dana bulunurluğundaki azalma, karkas et fiyatlarında sert artışlara neden oldu. Eylül ayına kıyasla dana karkas kesim ücretleri 125 liraya varan artışlarla 600 TL sınırına yaklaşırken, bu yükseliş kasap reyonlarına da yansıdı. Kıyma ve kuşbaşı fiyatlarında gözle görülür artışlar yaşanıyor. Yerel üretici birliklerinin açıkladığı veriler de tabloyu netleştiriyor. Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği’nin 13 Aralık tarihli fiyat listesine göre:
- Holstein cinsi ve 400 kg üzeri danaların karkas fiyatı, bir ayda 460 TL’den 540 TL’ye çıktı.
- Diğer dana ırklarında artış 85 TL olarak kaydedildi.
- Karkas kesim fiyatları, hayvanın ağırlığına göre 475 TL ile 575 TL arasında değişiyor.
“Kesilecek Hayvan Kalmıyor” Uyarısı
Bursa Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Tunca, yaşanan sürecin kırmızı et piyasası açısından kritik bir eşik olduğunu vurguladı. Tunca, salgın döneminde oluşan geçici arz fazlasının artık yerini ciddi bir hayvan açığına bıraktığını belirtti. Sektör temsilcileri, yeterli hayvan bulunamaması ve ithal hayvan girişlerinin sınırlı kalması halinde, kırmızı et fiyatlarında istikrar sağlanmasının zorlaşacağını ifade ediyor. Salgının etkilerinin yalnızca kısa vadeli değil, orta ve uzun vadede üretimi daraltıcı sonuçlar doğuracağı uyarısı yapılıyor.
