Ticari gayrimenkul kiralarındaki fahiş artış, perakende sektörünü zorluyor. Son dönemde 3 ila 15 kat arasında değişen kira zamları, markaları ayakta kalma mücadelesine itti. Sektör temsilcileri, artışların enflasyonun çok ötesinde olduğunu belirterek “kira krizi” uyarısında bulundu. Yüksek enflasyon, artan maliyetler ve arz daralması, perakende sektöründe dengeleri bozdu. Türkiye’nin köklü deri markalarından Desa’nın CEO’su Burak Çelet, sektörün karşı karşıya olduğu en büyük iki sorunun arz sıkıntısı ve fahiş kira artışları olduğunu söyledi. Çelet, “10 yıldır faaliyet gösteren mağazalar bile 3 ila 15 kat arasında kira artışlarıyla karşılaşıyor. Bu oran enflasyonun çok ötesinde. Kira-ciro oranı ise olması gereken yüzde 12 seviyesinden yüzde 30’lara çıktı” dedi.
“Perakende Bilançoları Bozulmaya Devam Edecek”
Çelet, perakende sektöründeki mevcut kira artışlarının sürdürülemez hale geldiğini vurguladı. “Kira yükü kârı eritiyor. Ciro artsa bile bilançolar bozuluyor. Firmalar kârlılığı koruyabilmek için ciddi bir mücadele veriyor,” dedi. Sektördeki tabloyu değerlendiren Çelet, birçok küçük üreticinin piyasadan çekildiğini, bunun da arz sıkıntısını derinleştirdiğini ifade etti. Desa CEO’su Burak Çelet, gelir dağılımındaki eşitsizliğin tüketim üzerindeki etkisine de dikkat çekti. “Üst segmentte büyüme sürüyor ancak alt gelir grubu daralıyor. Gelir dağılımındaki bozulma derinleşiyor, dar gelirli tüketici artık harcama yapamıyor. Bu tablo sürdürülebilir değil,” dedi. Çelet, yeni ekonomik programla bu alanda çözüm üretilmesini beklediklerini de belirtti.
Yüksek Faiz Ortamı Yatırımları Yavaşlatıyor
Türkiye’deki yüksek faiz politikasının yatırımları yavaşlattığını söyleyen Çelet, tekstil sektöründe birçok firmanın üretimi Mısır’a kaydırdığını dile getirdi. Ancak bu modelin uzun vadede sürdürülebilir olmadığını vurgulayan Çelet, “Biz maliyet avantajı yerine katma değerli üretime yöneldik. İtalya’da lüks markalar için üretim yapıyoruz,” dedi. Çelet, Türk firmalarının uluslararası markalarla ortaklıklar kurarak ve Avrupa’da üretim tesisleri açarak global pazarda rekabet gücünü korumaya çalıştığını da ifade etti. Desa olarak ikinci yolu tercih ettiklerini belirten Çelet, “Ya daha ucuza gidecek ya da daha katma değerli üretim yapacaktık. Biz kaliteyi artırarak markalaşmayı seçtik,” dedi. Bu stratejiyle, Türkiye’nin deri ve hazır giyim sektörünün uluslararası tedarik zincirlerinde daha güçlü bir konuma geleceğini vurguladı.
Kira Krizi, Sektörün En Zor Sınavı
Perakende sektörü temsilcilerine göre, ticari kiralardaki artış sadece kârlılığı değil, sürdürülebilirliği de tehdit ediyor. Sektör, kira artışlarının makul seviyelere çekilmemesi halinde önümüzdeki aylarda çok sayıda mağaza kapanması riskiyle karşı karşıya. Uzmanlar, bu süreçte kira regülasyonlarının yeniden düzenlenmesi ve perakendecilere yönelik teşvik mekanizmalarının devreye alınmasının kritik önem taşıdığı görüşünde birleşiyor.
