Bir dönem dijital gayrimenkul devrimi olarak lanse edilen metaverse arsaları, hayal kırıklığıyla sonuçlandı. 2020 sonrası büyük ilgi gören, limandan stadyuma kadar İstanbul’un simgesel alanlarının binlerce dolara satıldığı sanal evrende, bugün ne yatırımcı kaldı ne de piyasa hacmi. Kripto varlıklar ve NFT tabanlı projelerin sunduğu yüksek getiri vaadiyle binlerce kişi, spekülasyonların peşinden giderek ciddi kayıplar yaşadı. Sektör temsilcileri, “metaverse”in oturmamış bir yapı olduğunu ve mağduriyetlerin kaçınılmaz hale geldiğini belirtiyor.
Sanal Köprü, Liman, Stat Derken… Balon Patladı
Metaverse evrenlerinde 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Beşiktaş Stadı, hatta Boğaz kıyılarında sanal arsalar “fırsatı kaçırma” korkusuyla binlerce dolara satıldı. Hatta bazı kullanıcılar aynı lokasyonu farklı platformlardan birden fazla kez satın aldı. Ancak projelerin çoğu ya battı ya da kullanıcı kaybetti. Kripto para karşılığı alınan bu arsalar, bugün ya hiçbir değer ifade etmiyor ya da alıcı bulamıyor. Bilişim uzmanı Osman Demircan, 2022-2023 yılları arasında metaverse arsa fiyatlarının yüzde 80 ila yüzde 95 oranında düştüğünü, şu anda 100 dolara bile alıcı bulunamayan arsaların zamanında 40 bin dolara kadar satıldığını vurguladı. Demircan, “Metaverse alanı, kripto varlık spekülasyonlarıyla birlikte köpürtüldü. İnsanlar geleceği satın aldığını zannetti ama ellerinde sadece dijital boşluk kaldı” dedi.
Kiralık Gelir Hayali, Gerçek Olmadı
Metaverse projeleri, yatırımcılara sürekli pasif gelir vadetti: dükkan açma, etkinlik düzenleme, arsa kiralama gibi vaatlerle dolu platformlarda, milyon dolarlık işlem hacimleri oluştu. Ancak bu yapıların çoğu sürdürülemedi. Kripto varlık uzmanı Melis Asena Özkan, “Projeler yükselirken insanlar hem arsa aldı hem de o projelerin kripto token’larına yatırım yaptı. Ancak balon söndü, projeler battı, token’lar da değersizleşti” açıklamasında bulundu.
İstanbul’un Sanal Haritası Satıldı, Gerçeklik Kayboldu
Medipol Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nurullah Mahmut Dündar, insanların kendi evinin dijital arsasını alarak gelecekte “sanal mülkiyet” haklarını güvenceye aldıklarını düşündüğünü belirtti. “Bu durum, ‘yarın bir gün İstanbul tamamen sanal bir platformda var olacak, benim de orada yerim olmalı’ düşüncesiyle yapıldı. Ancak çoğu platform kullanıcı tutamadı, büyük markalar bile tutunamadı. Sonuçta arsa sahipleri ciddi zararla karşı karşıya kaldı” dedi.
Dolandırıcılık ve Kayıplar: Yatırımcı Yalnız Kaldı
Metaverse görünümü verilerek kurulan sahte projeler de yatırımcıları hedef aldı. NFT satın alan yatırımcılar, bu varlıkları başka kripto paralara çevirerek ortadan kaybolan dolandırıcılar yüzünden ellerindeki yatırımları kaybetti. Aynı arsanın farklı sunuculardan defalarca satılması, sektöre olan güveni yerle bir etti.
