Ekonomide uzun süredir tartışma konusu olan enflasyon düzeltmesi uygulaması, beklenen etkiyi yaratmayınca fiilen sona eriyor. Edinilen bilgilere göre, uygulamanın 3 yıl süreyle erteleneceği ve bu süre zarfında yürürlüğe girmeyeceği değerlendiriliyor. Uzmanlara göre hem Hazine ve Maliye Bakanlığı hem de iş dünyası, uygulamanın mali yükünü ve karmaşık yapısını gerekçe göstererek mevcut haliyle devam etmesini uygun bulmadı. Kamuoyuna yansıyan bazı hesaplamalara göre, enflasyon düzeltmesi süreci nedeniyle devletin yaklaşık 400 milyar TL civarında vergi kaybına uğradığı tahmin ediliyor. İşletmelerin bilançolarında ciddi oynamalara yol açan uygulama, beklenen finansal dengeyi sağlayamadığı gibi, vergisel adaleti de zedeledi. Uzmanlar, düzenlemenin “muhasebesel bir işlem” olması gerektiğini, ancak vergi boyutuyla ele alınmasının hem firmaları hem de maliyeyi olumsuz etkilediğini vurguluyor.
Üçüncü Erteleme Yolda
İlk kez 2004 yılında uygulanan ve ardından uzun süre rafa kaldırılan enflasyon düzeltmesi, 2021 sonunda yeniden gündeme gelmişti. Ancak uygulama önce 2023 sonuna, ardından da 2024 geçici vergi dönemlerine ertelendi. Yeni düzenlemeyle birlikte, 2025 sonrası için de üç yıl süreyle erteleme planlanıyor. Yasa metninde kavramın varlığı korunacak; böylece ileride koşullar oluşursa yeniden gündeme alınabilecek. Yeni Ekonomi Danışmanlık A.Ş. Kurucu Ortağı YMM Nazmi Karyağdı, uygulamanın amacından saptığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Enflasyon düzeltmesi, mali tabloların gerçeği yansıtmasını sağlamalıydı. Ancak bu, vergisel değil muhasebesel bir işlemdir. Gerçekleşmemiş kazançlar üzerinden vergi almak doğru değildir.” Karyağdı, gelecekte “vergisel sonuç doğurmayan ama finansal şeffaflığı artıran” bir modelin benimsenmesi gerektiğini vurguladı.
“Patronlar Fatura Kesmeden Vergi Ödemeye Başladı”
Güncel Grup Yönetim Kurulu Başkanı YMM Yılmaz Sezer ise sürecin yanlış yönetildiğini ifade etti: “Biz bu uygulamayı talep ederken vergisiz olacağını düşündük. Ancak bütçe açığı baskısı nedeniyle Maliye, vergi beklentisine girdi. Şirketler, fatura kesmeden vergi öder hale geldi.” Sezer’e göre, hem mükellefler hem de Maliye bekledikleri sonucu alamadı; bu nedenle erteleme kararı “doğru ama geç kalmış bir adım.” Yeminli Mali Müşavir Abdullah Tolu da, mevcut enflasyon muhasebesinin hiçbir kesimi memnun etmediğini vurguladı: “İş dünyası vergi vermeyeceğini sandı, verdi. Maliye vergi alacağını düşündü, alamadı. Sonuçta hem kayıp hem memnuniyetsizlik oluştu.” Tolu, çözüm olarak “yüzde 3–4 oranında yeniden değerleme sisteminin” getirilmesini ve kapsamının genişletilmesini önerdi.
Ekonomi çevrelerine göre enflasyon düzeltmesi, teorik olarak doğru bir model olsa da uygulamada vergisel adaleti ve mali dengeyi sağlayamadı. Fiilen devre dışı bırakılan düzenleme, yerini daha sade, yeniden değerlemeye dayalı bir sisteme bırakabilir. Maliye kaynakları, yeni yasal düzenlemenin yıl sonuna kadar Meclis’ten geçmesini bekliyor.
