Trafik Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) gelir paylaşımında yeni bir dönem başlıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 2026 yılında EDS sisteminde köklü değişikliklere gidileceğini açıkladı. AK Parti kaynaklarına göre, yerel yönetimlerin aldığı yüzde 30’luk gelir payının sınırlandırılması ya da sistemin tamamen devlet eliyle işletilmesi gündemde. Karayolları Trafik Kanunu’nda yapılacak değişikliklerin görüşmeleri Meclis’te sürerken, EDS sistemine ilişkin yeni düzenleme hazırlıkları başladı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, geçtiğimiz hafta AK Partili milletvekillerine yaptığı sunumda şunları söyledi: “Önümüzdeki yıl, yani 2026’da bazı cadde ve karayollarında yol güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılan EDS’ler üzerinde değişiklik yapacağız. Özellikle bazı belediyelerin bu uygulamayı kendilerine bir bütçe geliri haline getirmesinden kaynaklı rahatsızlığı ortadan kaldıracağız.” Yerlikaya’nın açıklaması, uzun süredir tartışma konusu olan EDS gelir paylaşımındaki adaletsizlik sorununa doğrudan müdahale anlamına geliyor.
Yüzde 30’luk Belediye Payı Gözden Geçiriliyor
Mevcut düzenlemeye göre, 2015’te yürürlüğe giren TEDES sistemi kapsamında, EDS’lerin kurulum ve bakım giderlerini karşılamak için trafik cezalarından elde edilen gelirlerin yüzde 30’u belediye bütçelerine aktarılıyor. Bu oranın yatırım maliyetinin karşılanmasından sonra da yüzde 15’lik hizmet bedeli olarak belediyelere ve taşeron şirketlere ödenmeye devam etmesi, yıllardır eleştirilen bir konu. Yeni düzenleme ile birlikte bu gelir paylaşımının devlet denetimi altına alınması, yerel yönetimlerin sistemden doğrudan gelir elde etmesinin önüne geçilmesi planlanıyor.
EDS’lerden Taşeron Şirketler de Pay Alıyor
Mevcut sistemde EDS kurulum ve bakımını üstlenen özel taşeron şirketler de belediyeler üzerinden trafik cezalarından pay alıyor. Bazı bölgelerde 200 metre gibi kısa mesafelerde hız limitlerinin ani şekilde düşmesi ve ceza kesilmesi, kamuoyunda “ceza tuzağı” olarak eleştirilmişti. Yeni dönemde, EDS uygulamalarında yol güvenliği ve trafik düzeni öncelikli kriter olacak. Sistem gelirlerinin sadece kamuya ve denetim amaçlı bütçelere aktarılması hedefleniyor. EDS uygulamaları, trafik güvenliğini artırmak ve kazaları azaltmak amacıyla hayata geçirilmişti. Ancak yıllar içinde, bazı belediyeler için bu sistemin gelir kapısı haline gelmesi, uygulamanın güvenilirliğini zedeledi. Yeni yasal düzenleme ile birlikte EDS gelirleri üzerindeki belediye ve taşeron payları sınırlandırılacak, sistemin yönetimi doğrudan İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü kontrolüne alınacak. Bu adımın, hem kamu kaynaklarının daha şeffaf yönetilmesini hem de vatandaş nezdinde “EDS cezaları gelir için kesiliyor” algısının ortadan kalkmasını sağlayacağı belirtiliyor.
2026’da Yeni Dönem Başlıyor
İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı taslak, Karayolları Trafik Kanunu’nda yapılacak değişikliklerle birlikte 2026’da yürürlüğe girecek. Yeni düzenleme, yalnızca gelir paylaşımını değil, aynı zamanda EDS cihazlarının kurulumu, denetimi ve raporlama sistemini de yeniden yapılandıracak. Uzmanlar, bu değişiklikle birlikte Türkiye’nin trafik güvenliği sisteminde daha merkezi, denetlenebilir ve adil bir modele geçileceğini vurguluyor. Yeni düzenlemeyle birlikte, EDS sisteminin belediyeler için gelir kalemi olmaktan çıkarılması, “vurgun” olarak nitelendirilen uygulamalara son verilmesi anlamına geliyor. Devlet eliyle yürütülecek yeni modelde amaç, trafik güvenliği, can kaybını önleme ve sisteme güvenin yeniden tesis edilmesi olacak.
