Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bireysel kredi kartı ve ihtiyaç kredisi borçluları için yeniden yapılandırma düzenlemesinde kapsamı genişletse de uygulama sahada karşılık bulmadı. Bankalar, yasal yükümlülükleri bulunmadığı gerekçesiyle yapılandırma başvurularını reddetmeye devam ediyor.
Kurallar Genişletildi, İnisiyatif Bankada Kaldı
BDDK, 10 Temmuz 2025 tarihli kurul kararıyla bireysel borçluların nefes alabilmesi için yapılandırma kriterlerini esnetti. Buna göre:
- Bireysel kredi kartı borçlularının yalnızca asgari tutarı değil, dönem borcunun kısmen ya da tamamen ödenmemesi de yapılandırma gerekçesi sayıldı.
- İhtiyaç kredilerinde gecikme tanımı, “30 günü aşmış borç”tan çıkarılarak her türlü gecikmiş ödeme kapsamına alındı.
- Yeniden yapılandırma, 48 aya kadar vadeye yayılabilecek şekilde düzenlendi.
- Yapılandırmaya başvuru süresi 3 ay olarak belirlendi.
Ancak tüm bu esnekliğe rağmen BDDK, bankalara yapılandırma zorunluluğu getiremedi. Yeniden yapılandırma, hâlen her bankanın ticari inisiyatifinde.
Başvurular Reddediliyor
Vatandaşlar, mobil uygulamalardan ve şube üzerinden yapılandırma başvurusunda bulunsa da çoğu zaman "kapsam dışı" gerekçesiyle olumsuz yanıt alıyor. Bazı bankalar, borçlunun “gecikmiş ürün” statüsünde olmamasını gerekçe gösteriyor. Oysa BDDK’nın yeni düzenlemesi, bu kriterin dışında da yapılandırmaya olanak tanıyor. Özellikle özel yabancı bankalarda, müşteri temsilcilerinin güncel düzenlemeyi uygulamakta isteksiz davrandığı örnekler artarken, yapılandırma hakkı fiilen askıya alınmış durumda. Mevcut düzenleme, icraya intikal etmiş borçları dahi kapsıyor olmasına rağmen bu kapsam çoğu zaman dikkate alınmıyor.
BDDK: Zorunluluk Değil, Kolaylaştırma
BDDK kaynakları, yapılandırmanın bankalar açısından yasal bir zorunluluk değil, ticari tercih olduğunu vurguluyor. Kurum yalnızca mevcut sınırlamaları gevşeterek “yapılabilir alanı” genişlettiğini belirtiyor. Faiz oranı Merkez Bankası tarafından yüzde 3,11 olarak belirlenmiş olsa da, her bankanın yapılandırma politikası farklı işliyor. Bu nedenle düzenleme, uygulamada eşitsizlik yaratıyor.
Takipteki Alacaklar Hızla Artıyor
Vatandaş borçlu, bankalar isteksiz. Bu tablo, bireysel kredilerde takibe düşen alacak miktarını rekor seviyelere taşıdı:
- İhtiyaç kredilerinde takipteki alacak bakiyesi: 90,4 milyar TL (yüzde 127 artış – yıllık)
- Kredi kartlarında takipteki alacak bakiyesi: 97 milyar TL (yüzde 178 artış – yıllık)
- Tahsili gecikmiş alacak oranı (TGA):
- İhtiyaç kredilerinde yüzde 5,18
- Kredi kartlarında yüzde 4,33
Bu oranlar, bireysel borçlulukta ciddi bir kırılma yaşandığını ve yapılandırmaya duyulan ihtiyacın her zamankinden fazla olduğunu ortaya koyuyor.
Faizlerde İndirim Sinyali
Öte yandan, Merkez Bankası’nın politika faizinde yaptığı 300 baz puanlık indirim, ihtiyaç kredisi ve mevduat faizlerini aşağı çekti. Geçen hafta yüzde 4,34 olan ihtiyaç kredisi faizi bu hafta yüzde 3,39’a gerilerken, TL mevduatta 32 gün vadede faiz yüzde 44,5’e indi. Ancak faizlerdeki düşüş, yapılandırma başvurularında olumlu bir karşılık bulmuş değil.
BDDK’nın “yapılandırmayı kolaylaştırma” adımı, sistemin tüm tarafları tarafından benimsenmediği için beklenen etkiyi yaratamadı. Kurallar esnetildi ancak bankalar bu esnekliği fiilen uygulamaya geçirmedi. Sonuç olarak, yüksek borç yükü altındaki binlerce vatandaş, yapılandırma başvurusundan eli boş dönmeye devam ediyor. Düzenlemenin amacına ulaşabilmesi için uygulama standardının artırılması ve bankalar üzerinde politik değil ama sistemsel yönlendirme mekanizmalarının devreye alınması gerektiği vurgulanıyor.
