Türkiye’de kalp kaynaklı ani ölümlerin önlenmesine yönelik önemli bir adım atıldı. Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni yönetmelikle, kamu kurumları, özel sektör kuruluşları, toplu taşıma araçları ve kalabalık yaşam alanlarında Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) cihazı bulundurma zorunluluğu getirildi. Uygulama 2026’dan 2028’e kadar üç aşamada hayata geçirilecek. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen yönetmelik, sağlık kuruluşları dışındaki ani kalp durmalarında profesyonel ekipler ulaşana kadar hızlı ve etkili müdahalenin sağlanmasını amaçlıyor.
Yeni Uygulamanın Kapsamı Genişletildi
Yönetmeliğe göre OED cihazları:
- kamu kurumlarında,
- özel kuruluşlarda,
- toplu taşıma araçlarında,
- AVM, stadyum, spor alanları gibi yoğun kamusal bölgelerde,
- büyük iş yerlerinde
zorunlu olarak bulundurulacak. Uygulama, zaman içinde ülkedeki tüm yüksek nüfus yoğunluklu alanlara yayılacak bir sağlık güvenliği ağı oluşturacak.
Teknik Şartlar Netleşti: Herkesin Görebileceği Noktalara Konulacak
Yeni düzenlemeyle OED cihazlarının teknik özellikleri ve kullanım koşulları da belirginleştirildi. Buna göre cihazların:
- göğse yapıştırılan pedlerle kalp ritmini analiz eden,
- ölümcül ritimleri algılayan,
- gerekli durumlarda elektroşok uygulayabilen,
- Türkçe ve İngilizce sesli komut veren
bir yapıda olması zorunlu.
Cihazlar ayrıca:
- periyodik test sonuçlarını,
- batarya durumunu,
- konum ve hareket bilgilerini,
- EKG verilerini
- OED-Net adlı ulusal sisteme aktarabilecek nitelikte olacak.
Milli güvenlik kurumlarına ait OED'ler için konum bildirme zorunluluğu ise bulunmayacak.
OED'ler Kilitlenmeyecek: En Kısa Sürede Ulaşılabilir Olacak
Ani kalp durmalarında her saniye kritik olduğu için OED cihazlarının kolay erişilebilirliği yönetmelikte açık şekilde tarif edildi. Buna göre:
- Uyarı işaretleriyle desteklenen,
- herkesin görebileceği yükseklikte,
- kilitli olmayan,
- standart renklerde koruyucu dolaplarda,
- ısı, nem ve dış etkenlerden korunarak
yerleştirilecek.
Eğitimli personelin (güvenlik görevlisi, cankurtaran, koruma vb.) cihaza en yakın noktadan erişmesi öncelik olacak.
Kullanım ve Bakım İçin Yeni Sorumluluklar
OED cihazının kullanımını:
- sağlık meslek mensupları,
- eğitimli ilk yardımcılar,
- halktan kurtarıcılar
yapabilecek.
Kullanım sonrası cihazın yeniden aktif hale getirilmesi, sarf malzemelerinin temini, verilerin kaydedilerek il sağlık müdürlüğüne iletilmesi ve sistemde tanımlı tutulması cihazı bulunduran kurumların sorumluluğunda olacak. Sağlık Bakanlığı, OED cihazları için ulusal bir kayıt sistemi kuracak ve tüm cihazlar 30 gün içinde OED-Net’e kayıt edilmek zorunda olacak.
Zorunluluk 2026’dan 2028’e Kademeli Olarak Yaygınlaşacak
2026 Sonuna Kadar OED Zorunluluğu Getirilen Yerler
- Havalimanları ve yolcuya hizmet veren alanlar
- Uçaklar
- 10 bin m² üstü spor tesisleri ve stadyumlar
- 800 m² üstü spor salonları
- Büyükşehir belediyelerinin belirlediği kent meydanları
- 5 bin m² üzerinde satış alanı olan AVM’ler
- 100 bin nüfus üzeri ilçelerde şehirler arası otobüs terminalleri
- Aynı kampüste 500+ çalışanı olan iş yerleri
2027 Sonuna Kadar Uygulama Alanı Genişliyor
- 100 yatak üzeri konaklama tesisleri
- 100+ kapasiteli öğrenci yurtları
- Aynı anda 200+ çalışanı bulunan kampüsler (kamu dahil)
- 10 bin m² ve üzeri ibadethaneler
- 5 bin m² üstü spor alanları veya 1000 koltuk üzeri stadyumlar
- Olimpik hazırlık merkezleri ve sporcu eğitim tesisleri
2028 Sonuna Kadar Son Aşama
- Benzin istasyonları
- Aynı kampüste çalışan bulunduran tüm iş yerleri (kamu dahil)
- Bu geniş kapsamlı süreçle 2028 sonunda Türkiye’de kalp krizlerine karşı yaygın ve sistemli bir OED ağı kurulmuş olacak.
Yeni yönetmelik; ani kalp durmalarında hayatta kalma oranının ilk dakikalardaki müdahaleyle ciddi şekilde yükselmesi nedeniyle kritik önemde görülüyor. Uzmanlar, bu uygulamanın Türkiye’de acil müdahale kapasitesini toplum genelinde güçlendirerek önemli bir sağlık güvenlik standardı oluşturacağını belirtiyor.
