Türkiye’de ekonomik kriz derinleşirken, yaşam maliyetleri de giderek artıyor. Birleşik Metal-İşçileri Sendikası (BİSAM), Ocak 2025 dönemi için hazırladığı "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Raporu"nu kamuoyuyla paylaştı. Rapora göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için yapması gereken minimum harcama tutarı 22 bin 75 lira olarak hesaplandı. Bu rakam, 2024 yılı sonunda belirlenen net asgari ücretin yalnızca 29 lira altında kaldı. Ancak temel gıda harcamalarının dışında kalan diğer zorunlu harcamalar da hesaba katıldığında, yoksulluk sınırının 76 bin 358 liraya ulaştığı görüldü.
Açlık Sınırı Asgari Ücrete Dayandı
BİSAM’ın raporuna göre, açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki makas neredeyse kapanmış durumda. TÜİK'in harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yılı madde fiyatları, İstanbul Halk Ekmek verileri, zincir marketlerin güncel internet fiyatları ve BİSAM’ın Beslenme Kalıbı baz alınarak yapılan hesaplamalar, dört kişilik bir ailenin gıda harcamalarının 22 bin 75 lira olduğunu ortaya koydu.
Bu tutarın yalnızca temel gıda ihtiyacını karşıladığı, barınma, eğitim, sağlık, ulaşım, giyim gibi diğer zorunlu harcamalar hesaba katıldığında ise yoksulluk sınırının 76 bin 358 liraya çıktığı belirtildi. Açlık sınırının asgari ücretle neredeyse eşit seviyeye gelmesi, Türkiye'deki çalışan kesimin büyük bir kısmının açlık sınırında yaşam mücadelesi verdiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Sağlıklı Beslenmenin Aylık Maliyeti Bireylere Göre Değişiyor
Raporda, sağlıklı ve dengeli beslenme maliyetlerinin yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterdiği vurgulandı. Buna göre;
Yetişkin bir erkeğin sağlıklı beslenmesi için aylık 6.180 lira harcaması gerekiyor.
Yetişkin bir kadının beslenme maliyeti aylık 5.839 lira olarak hesaplandı.
15-18 yaş arası bir gencin sağlıklı beslenme maliyeti 6.161 lira oldu.
4-6 yaş arası bir çocuğun aylık beslenme harcaması ise 3.895 lira olarak belirlendi.
Bu veriler doğrultusunda, dört kişilik bir ailenin yalnızca temel gıda harcaması 22 bin 75 liraya ulaştı. Gıda dışı zorunlu harcamalarla birlikte toplam yoksulluk sınırı ise 76 bin 358 lira olarak hesaplandı.
Tek Yaşayan Bir Bireyin Yoksulluk Sınırı 35 Bin Lirayı Aştı
BİSAM’ın araştırması, tek başına yaşayan bir bireyin de geçim sıkıntısıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Tek başına yaşayan bir kişinin sağlıklı beslenebilmesi için yapması gereken mutfak harcamalarının yanı sıra, barınma, ulaşım, sağlık, eğitim gibi zorunlu giderleri hesaba katıldığında aylık geçim maliyetinin en az 35.459 lira olduğu tespit edildi. Bu da tek başına yaşayan bir bireyin yoksulluk sınırının 35 bin liranın üzerine çıktığını gösterdi.
Asgari Ücret Yoksulluk Sınırının Çok Gerisinde
Türkiye’de 2025 yılı için belirlenen net asgari ücret 22 bin 104 lira olarak açıklanmıştı. Ancak BİSAM raporu, bu tutarın yalnızca açlık sınırına denk geldiğini ortaya koyarak, asgari ücretle geçinmenin imkansız hale geldiğini gözler önüne serdi. Eğitim, sağlık, barınma, ulaşım gibi temel ihtiyaçlar da dahil edildiğinde, asgari ücretle çalışan bir bireyin veya ailenin yoksulluk sınırının oldukça altında bir yaşam sürdürdüğü görülüyor.
BİSAM’ın raporu, Türkiye’de emekçilerin ve dar gelirli kesimlerin giderek artan ekonomik sıkıntılarla mücadele ettiğini bir kez daha somut verilerle ortaya koydu. Açlık sınırının asgari ücret seviyesine kadar çıkmış olması, yaşam standartlarının ne kadar gerilediğini gözler önüne sererken, yoksulluk sınırındaki korkutucu artış ise geçim krizinin ne kadar derinleştiğinin en büyük göstergesi olarak değerlendiriliyor.
