Nama yazılı hisse senetleri, anonim şirketler tarafından tercih edilen, sahibinin adını ve adresini içeren bir kıymetli evrak türüdür. Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 6102 sayılı hükümlerine göre, hisse senedi terimi “pay senedi” olarak da isimlendirilir. Bu nedenle nama yazılı hisse senedi ve pay senedi kavramları, aynı belgeyi ifade eder.
Nama Yazılı Hisse Senetlerinin Hukuki Dayanağı ve Önemi
Anonim şirketlerde payların türü, şirketin ana sözleşmesinde sermaye maddesinde açıkça belirtilir. Bu maddede, hisselerin hamiline mi yoksa nama mı yazılı olduğu açıklanır. Nama yazılı hisse senetleri, hissedarın kimliğini açıkça tanımlayan bilgiler içerir. Bu bilgiler genellikle hissedarın adı, soyadı ve adresi olarak belirtilir. Hisse sahibi tüzel ya da gerçek kişi olabilir ve bu durum her iki taraf için de aynı şekilde uygulanır.
Hukuki anlamda bir anonim şirketin, paylarının tamamen ödenmediği durumlarda hamiline hisse senedi çıkaramayacağı hükmü yer alır. Bu gibi durumlarda, şirketin nama yazılı hisse senedi düzenlemesi zorunlu hale gelir. Bu yöntem, şirketin sahiplik yapısını daha güvenilir hale getirirken, pay senetlerinin takibini de kolaylaştırır.
Nama Yazılı Hisse Senedi Basımı İçin Gereken Belgeler
Bir anonim şirketin nama yazılı hisse senedi bastırabilmesi için belirli belgeleri hazırlaması gereklidir. Bu belgeler şunlardır:
Anonim şirketin kuruluş gazetesi: Şirketin kuruluşunu resmileştiren ticaret sicil gazetesidir.
Nevi değişikliği gazetesi: Limited şirketin anonim şirkete dönüştürülmesi durumunda yayımlanan gazetedir.
Sermaye artırımı gazetesi: Kuruluş sonrası sermaye artırımı yapıldıysa, bu süreci belgeleyen gazete ilanı gerekir.
Unvan değişikliği gazetesi: Şirketin unvanında değişiklik yapıldıysa bu değişikliğin ilan edildiği gazete kopyası.
Yönetim kurulu kararı: Hisse senetlerinin basılması için alınan yönetim kurulu kararının resmi bir örneği.
Hazirun cetveli: Hissedarların adres ve kimlik bilgilerini içeren güncel bir liste.
Hisse senedi basımıyla ilgili yönetim kararı alamayan şirketler, genellikle uzman danışmanlık hizmetlerine başvurarak bu süreci kolaylaştırır. Danışmanlık firmaları, gerekli düzenlemeleri tamamladıktan sonra pay senetleriyle ilgili belgeleri şirkete iletebilir.
Nama Yazılı Hisse Senetlerinin Devri
Nama yazılı hisse senetlerinin devri, şirket hisselerinin el değiştirmesi sürecini kolaylaştırır. Devir işlemi için hisse senedi örneğinde yer alan arka tablo kullanılır. Bu tabloya; devredenin adı, soyadı ve imzası, devralanın ise adı, soyadı ve imzası eklenir.
Devir işlemi tamamlandıktan sonra pay defterine kaydedilmesi zorunludur. Pay defterine işlenmeyen devirler, hukuki anlamda yalnızca taraflar arasında yapılan bir sözleşme olarak kalır ve şirket üzerinde bir etkisi olmaz.
Bununla birlikte, nama yazılı hisse senetlerinin devrini kısıtlayan hükümler bulunabilir. Şirket, stratejik nedenlerle hisselerin belirli kişi veya gruplara devrini engelleyebilir. Örneğin, şirketin kurucu aile üyelerine veya belirli meslek gruplarına devir şartı koyması yaygın bir uygulamadır. Ayrıca şirket, rekabeti önlemek amacıyla rakiplere hisse devrini engelleyebilir.
Nama Yazılı Hisse Senetlerinin Diğer Senetlerden Farkı
Nama yazılı hisse senetleri, hamiline yazılı hisse senetlerinden belirgin farklılıklar taşır. En önemli fark, nama yazılı hisse senetlerinde hissedarın kimliğinin açıkça belirtilmesidir. Bu durum, şirket içinde hisselerin sahipliğini daha kolay takip etmeyi sağlar.
Bunun yanı sıra, nama yazılı hisse senetlerinin devri de diğer senetlere göre daha basit bir prosedürle tamamlanır. Senedin arka tarafında bulunan devir tablosu, devrin gerçekleştirilebilmesi için yeterlidir. Bu esneklik, özellikle hissedar değişimlerinin sık yaşandığı şirketlerde büyük avantaj sağlar.
Nama Yazılı Hisse Senetlerinin Şirketlere Sağladığı Avantajlar
Nama yazılı hisse senetleri, anonim şirketlerin sahiplik yapısının daha şeffaf ve güvenli bir şekilde korunmasını sağlar. Bu senetler, özellikle şirket içinde hisselerin kimlere ait olduğunu tespit etme konusunda büyük kolaylık sunar. Ayrıca, bu tür senetler sayesinde şirketin çıkarlarını korumak amacıyla belirli kısıtlamalar getirilmesi mümkün hale gelir.
Sonuç olarak, nama yazılı hisse senetleri, hem şirketlerin hem de hissedarların haklarını koruyan ve işlemleri kolaylaştıran önemli bir kıymetli evrak türüdür. Anonim şirketlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirirken aynı zamanda güvenilirliklerini artırmaları için bu senetleri tercih etmeleri yaygın bir uygulamadır.
