Türkiye’de Enerji Sektörü 2022 İtibariyle Ne Durumda?
15 Mayıs 2022Dünyadaki enerji tüketimi ve buna paralel olarak da enerji üretimi her geçen yıl giderek artıyor. Enerji ile büyüme hızı değişkenleri arasında yüksek bir korelasyon olduğundan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enerji ihtiyacı ve üretimi de katlanarak artmaktadır. Türkiye de gelişmekte olan ülkeler arasında yer aldığından enerji ihtiyacı ve üretiminde yükselen bir eğilim göstermektedir. Türkiye’de enerji sektörü 2022 itibariyle ne durumda daha yakından bakalım…
Türkiye’de Enerji Sektörü 2022
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program Raporunda Enerji Sektörüne dair politika hedeflerinde 2022 yılında birincil enerji talebinin 156.000 BTEP, elektrik enerjisi talebinin 334 TWh, elektrik kurulu gücünün ise 102.423 MW olacağı tahmin edilmektedir.
Türkiye’nin 2020 yılında enerji üretimi 306.703 GWh olarak gerçekleşmiştir. 2000-2020 yılları arasında ise Türkiye’nin enerji üretiminin bileşik yıllık büyüme oranı 75 (YBBO) %4,6 oranındadır. PwC Türkiye Enerji Sektöründeki Birleşme ve Satın Almalar 2020 raporuna göre; 2020 yılında Türkiye enerji piyasasındaki 22 birleşme ve satın alma işleminin toplam tahmini değeri 2019 yılına göre %83’lük bir artışla 1,1 milyar ABD dolarına ulaşmış durumda.
Türkiye ve dünyanın yenilenebilir enerji üretimi portföyü birbirine yakın oranlarda dağılım göstermiş olup, 2020 yılında Türkiye’de üretilen (hidroelektrik hariç) yenilenebilir enerjinin yaklaşık %50’si rüzgârdan üretilmektedir.
2000 yılı itibarıyla 27,3 gigavat (GW) civarında olan Türkiye toplam kurulu gücü, 2021 yılı Kasım ayı sonunda 99,4 GW seviyesine ulaşmıştır. 2021 yılına kadar uygulanan yenilenebilir enerji kaynaklarından ve yerli kaynaklardan elektrik üreten santrallere verilen teşviklerin artması ile beraber Türkiye toplam kurulu gücünde artış eğilimi devam etmektedir. 2011-2020 yılları arasındaki dönemde, yıllık kurulu güç net artışının ortalaması 4,6 GW olmuştur. Bu dönemde kurulu güçteki artışın toplam elektrik talebindeki artıştan daha yüksek olduğu görülmekte ve bunun en büyük nedenlerinden birisinin yenilenebilir enerji santrallerine verilen teşvikler olduğu değerlendirilmektedir. 2011-2020 yılları arasında devreye alınan yenilenebilir enerji santrallerinin yıllık ortalama kurulu gücü 3,2 GW civarında gerçekleşmiştir.
Covid-19 salgını ile birlikte 2020 yılında reel ekonominin durma derecesine gelmesiyle birlikte emtia fiyatları sert gerilemelere sahne olmuş ve 2020 yılında referans elektrik fiyatı (PFT) Nisan ayında 184 TL/MWh seviyelerine kadar inmiş olup, yıl ortalaması 282 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir. Pandemi nedeniyle PFT artış hızı %6 oranına kadar gerilemiştir. Türkiye’de yaşanan kuraklık, “Yeni Normal” ile birlikte reel ekonominin canlanması akabinde artan talep, küresel emtia krizinin baş göstermesi nedeniyle pik yapan emtia fiyatları, beraberinde PFT fiyatlarını da yukarı yönlü ivmelemiştir. Böylelikle 2021 yılında elektrik referans fiyatları yıllık %80 artışla ortalama 509 TL/MWh olarak gerçekleşmiş olup, %36 yıllık enflasyondan arındırılarak %33 reel artış hesaplanmıştır. Döviz fiyatlarındaki normalin üstündeki artışlar nedeniyle TL bazlı enerji fiyatı doğrusunun eğimi pozitif eğimli olurken dolar bazlı, 2021 hariç negatif bir eğim oluşmuştur.
