ABD’li yetkililer, Çin merkezli yapay zeka şirketi DeepSeek’in, ABD’nin çip ihracatına getirdiği kısıtlamaları aşarak Nvidia’nın ileri düzey yapay zeka çiplerini edindiğine dair iddiaları araştırıyor. Bloomberg’in konuyla ilgili bilgi sahibi kaynaklara dayandırdığı haberine göre, DeepSeek’in Singapur’daki üçüncü taraflar aracılığıyla Nvidia çiplerini satın alıp almadığı ABD hükümetinin inceleme konusu oldu.
Yapay Zeka Rekabeti Kızışıyor
DeepSeek, geçtiğimiz haftalarda Çin’in yapay zeka alanındaki ilerlemesini gözler önüne seren R1 adlı yeni bir yapay zeka dil modeli tanıttı. Uzmanlar, R1’in performansının ABD merkezli modellerle kıyaslanabilir seviyede olduğunu belirtiyor. Bu gelişme, Çin’in yapay zeka yarışında beklenenden daha ileri bir noktada olabileceğini düşündürüyor.
Ancak DeepSeek’in başarısı, akıllara Batı teknolojisinin bu gelişimde ne derece rol oynadığı sorusunu getirdi. ABD’li yetkililer, şirketin Nvidia'nın Çin’e doğrudan satışını yasakladığı çipleri dolaylı yollarla temin edip etmediğini mercek altına aldı. Özellikle Singapur gibi Güneydoğu Asya ülkeleri üzerinden aracı şirketler vasıtasıyla Nvidia’nın güçlü yarı iletkenlerini satın alma olasılığı inceleniyor.
ABD’den Sıkı Takip ve Kısıtlama Tedbirleri
ABD hükümeti, Çin'in gelişmiş yapay zeka teknolojilerine erişimini kısıtlamak amacıyla 2022 yılında Nvidia’nın en güçlü çiplerinin Çin’e satışını yasaklamıştı. Biden yönetimi, 2023 yılında bu yasakları daha da genişleterek A100 ve H100 gibi gelişmiş GPU modellerinin Çin’e doğrudan veya dolaylı satışını yasakladı. Ancak Çinli şirketlerin, Singapur veya diğer üçüncü ülkeler üzerinden dolaylı tedarik yolları bulduğuna dair iddialar Washington’da endişe yaratıyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Ticaret Bakanlığı’nı yönetmek üzere aday gösterdiği Howard Lutnick, yaptığı açıklamada, “Çinli şirketler, Nvidia çiplerini satın almanın birçok yolunu buluyor. DeepSeek modelleri, bu çipler tarafından yönlendiriliyor.” ifadelerini kullanarak endişeleri dile getirdi.
Çin’in Yapay Zeka Hamlesi ve Batı’nın Yanıtı
Çin’in yapay zeka yarışında hızla ilerlemesi, ABD ve Batılı ülkeler için jeopolitik bir tehdit olarak algılanıyor. Washington, Çin’in askeri ve sivil kullanım için yapay zeka geliştirmesini engellemek amacıyla teknoloji ihracat kısıtlamalarını sıkılaştırırken, Çinli şirketlerin alternatif tedarik yolları bulmaya çalıştığı iddiaları giderek artıyor.
ABD’nin DeepSeek hakkında yürüttüğü bu soruşturma, ilerleyen dönemde yeni yaptırımlar ve kısıtlama tedbirlerine yol açabilir. ABD’nin, Singapur gibi üçüncü ülkelerde de kısıtlamaları sıkılaştırıp sıkılaştırmayacağı merak konusu. Eğer DeepSeek’in yasaklı Nvidia çiplerini dolaylı yollarla edindiği tespit edilirse, ABD’nin küresel tedarik zinciri üzerindeki kontrolünü artırmak için yeni adımlar atması bekleniyor.
ABD ve Çin arasındaki teknoloji savaşının en sıcak cephelerinden biri olan yapay zeka çipleri meselesi, yalnızca ticari bir rekabetin ötesinde, jeopolitik güç dengelerini de etkileyen kritik bir konu haline gelmiş durumda.