Türkiye, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede hem denetim kapasitesini güçlendirmeye hem de yerli teknolojilerle kontrol mekanizmalarını modernleştirmeye hazırlanıyor. 2026 yılı merkezi yönetim bütçesinde bu kapsamda yürütülecek programlar için 8 milyar 270 milyon liralık kaynak ayrıldı. 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’ne göre, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede temel hedef, gümrük kapılarında kamu düzeninin korunması ve kaçakçılıkla mücadelenin etkinleştirilmesi olacak. Program, Türkiye’nin giriş ve çıkış noktalarında yasa dışı ticaretin önlenmesi, mali kayıpların azaltılması ve ekonomik güvenliğin artırılmasına odaklanacak.
Milli teknolojiyle denetim atağı
Yeni dönemde, kaçakçılıkla mücadele ve gümrük denetimlerinde yerli üretim tarama sistemleri ön plana çıkacak. Bu kapsamda Milli Tarama Sistemleri (MİLTAR) projesi genişletilerek, 2025–2027 döneminde yarı sabit, gezgin ve hibrit tarama sistemleri üretilecek. Yapay zeka destekli görüntü analiz ağları, hızlandırıcılar ve dedektörlerin yerli olarak geliştirilmesiyle, sınır güvenliği ve denetim süreçlerinin tamamen millî altyapıya dayanması hedefleniyor. Kaçakçılıkla mücadelede etkinliği artırmak amacıyla dedektör köpek ve eğitmen sayısı da artırılacak. 2025’te 255 olan köpek sayısının 2027 sonunda 260’a çıkarılması, ayrıca yasa dışı eşya tespitinde görev alan veri analiz ekiplerinin sayısının da 2026 itibarıyla 40’a ulaşması planlanıyor. Bununla birlikte, gümrük sahalarında kullanılan teknik sistem ve ekipman sayısının 2026’da 2 bin 375’e yükselmesi hedefleniyor. Denetim sayılarının da 2024’teki 3 bin 700 seviyesinden, 2026’da 3 bin 875’e çıkarılması öngörülüyor.
“Kayıt dışılıkla mücadelede teknoloji odaklı yeni dönem”
Uzmanlar, bütçeden ayrılan yüksek ödeneğin Türkiye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesinde yeni bir dönemin habercisi olduğunu vurguluyor. Hem teknolojik yatırımların artması hem de uluslararası işbirliklerinin genişlemesi sayesinde, ülkenin gümrük sahalarında daha etkin ve hızlı bir kontrol ağı kurulması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı kaynaklarına göre, bu yatırımlar yalnızca kaçakçılığı önlemekle kalmayacak; aynı zamanda vergi gelirlerini artırarak bütçe disiplinine katkı sağlayacak.
