Libya Tarihi Libya Türkiye İlişkileri! Libya’ya Dair…
8 Ocak 2020Kuzey Afrika’nın gerek coğrafi konum bakımından ve gerekse yer altı kaynakları bakımından stratejik öneme sahip ülkesi Libya Akdeniz’in güney kıyılarında sahip olduğu kıta sahanlığı ile son dönemde bölgede öne çıkıyor. Yunanistan – Güney Kıbrıs ve İsrail arasındaki anlaşmaya karşı Türkiye ile anlaşma imzalayan Libya Kaddafi’nin devrilmesinden sonra başlayan ve halen şekil değiştirerek devam eden iç savaş nedeniyle huzur bulabilmiş değil. Kısaca Libya tarihi Libya Türkiye ilişkileri nasıl, Libya ne zaman bağımsız oldu, Libya’da Osmanlı hakimiyeti ne kadar sürdü, Libya’da kim savaşıyor, Libya ne ile yönetiliyor, Libya hangi dili konuşuyor, Libya para birimi nedir, Libya nüfusu ne kadar ve Libya’ya dair daha pek çok bilgi haberimizde yer almaktadır.
Kısaca Libya Tarihi Libya Türkiye İlişkileri
Libya antik çağlardan bu yana yerleşim yeridir. Libya yerli halkı Berberilerdir. Libya tarihi kabaca milattan önce 1500’lü yıllara kadar bilinmektedir. Libya’nın bilinen tarihinde ülkeye hükmeden devletler sırası ile; Fenikeliler, Kartacalılar, Büyük İskender’in orduları, Ptolemaus hanedanı ile Romalılar, Arap-İslam İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti şeklindedir. Libya ekonomisi 2020 verileri ve Libya kişi başına düşen gelir için de buraya göz atabilirsiniz.
Libya’nın fethi Osmanlı Devleti’ne bağlı Turgut Reis tarafından 1553 yılında gerçekleştirilmiştir. Libya’da Osmanlı hakimiyeti 1553 yılından 1911 yılına kadar sürmüştür. Yaklaşık 400 yıllık Osmanlı hakimiyeti boyunca Libya bazı dönemlerde merkeze bağlı olarak, bazı dönemlerde ise “dayılar” tarafından yönetilmiştir. 1911 yılında Libya İtalyanlar tarafından işgal edilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk ve Enver Paşa Trablusgarp Savaşı ile Libya Halkı’nı örgütleyerek İtalyanlara karşı koymak istemişlerse de merkezden destek alamamışlar ve imkanlar bakımından daha üstün olan İtalyanlar Libya’yı işgal ederek halkı köleleştirmiştir.
Ömer Muhtar İtalyanlara karşı büyük bir direniş sergilemiş, İtalyanlar tarafından yakalanarak idam edilmiştir. 2. Dünya Savaşı’na kadar İtalyan işgalinde kalan bölge akabinde Fransa ve İngiltere’ye bırakılmıştır. 1949 yılında Birleşmiş Milletler tarafından alınan karar ile Libya 1951 yılında kurulmuştur. Libya BM kararı ile bağımsızlığına kavuşan ilk ülkedir. Libya’nın ilk kralı 1. İdris’tir. 1. İdris İtalyanlara karşı mücadele eden Libya’nın önemli isimlerindendir ve Libya’nın bağımsızlığını kazanmasında BM ile görüşmeleri yürüten isimdir. Libya’nın ilk Başbakanı olarak Kral 1. İdris tarafından bir Türk Valisi olan Sadullah Koloğlu atanmıştır.
Libya Kralı İdris Es Sunusi Osmanlı Devleti ve Atatürk ile ilişkileri iyi olan, Türkiye Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen Sunusi Ailesine mensuptur. Tam bir Türk hayranıdır. Libya Kralı İdris Es Sunusi 1951 yılında 1969 yılına kadar tahtta kalmıştır. 1969 yılında Muammer Kaddafi tarafından yapılan darbe ile tahttan indirilmiştir. Darbe anında Türkiye’de kaplıcada tedavi görmekte olduğu, darbeden sonra Yunanistan’a ve oradan da Mısır’a siyasi mülteci olarak geçtiği kayıtlarda yer almaktadır. 1969 yılında tahta çıkan Muammer Kaddafi 2011 yılına kadar tahtta kalmıştır. 1974 Kıbrıs Barış Harekatı nedeniyle Türkiye’ye ambargo uygulayan batılı devletleri karşısına alan Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya Türkiye’ye ambargoyu delerek petrol satışı gerçekleştirmiştir. 2011 yılında BM kararı ile ABD, İngiltere ve Fransa öncülüğündeki kuvvetler Kaddafi’nin halka baskı uyguladığı gerekçesi ile Libya’ya hava saldırısı başlatmış ve bu süreç Libya iç savaşının başlangıcı olmuştur.
Libya’da Kim Savaşıyor? Libya İç Savaşı Nedir?
Libya’da Muammer Kaddafi’nin devrilmesinde önemli rol oynayan ülke içi muhalif grupları birleştiren isim Khalifa Haftar’dir. Khalifa Haftar aslında Kral 1. İdris’i Muammer Kaddafi ile birlikte darbe ile indiren askerlerden biridir. Bununla birlikte Khalifa Haftar 1986 yılında Çad’a karşı savaşırken esir düşmüştür ve Kaddafi tarafından hain ilan edilmiştir. Akabinde ABD’ye kaçmış, tutuklanmış, CIA ile anlaşıp 1990’da serbest kalmıştır. 2011’de Libya’ya dönerek Kaddafi’nin devrilmesinde öncülük etmiştir. Halen Libya iç savaşının en büyük taraflarından olup, Libya Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac’ı devirmeye çalışmaktadır. Hali hazırda Libya iç savaşı Khalifa Haftar destekçileri ve Libya Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac güçleri arasında devam etmektedir.
Libya Devlet Başkanı, Başkenti Libya Yüzölçümü ve Libya Komşuları!
Libya yönetim şekli ve Libya’ya dair genel bilgiler aşağıdaki gibidir.
- Libya Nüfusu 2020 yılı itibari ile 6 milyon 872 bin kişidir. Libya Türk nüfusu 2020, Libya şehir nüfusları detaylı bilgi için de buraya göz atabilirsiniz.
- Libya yüzölçümü 1.759.541 km2
- Libya su oranı yüzde 1’in altında
- Libya Başkenti Trablus
- Libya Yönetim Şekli Üniter geçici parlamenter cumhuriyet
- Libya Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac
- Libya Başbakan Fayiz es-Serrac
- Libya Devlet Başkanlığı Konseyi Başkan Vekili Ahmed Maitik
- Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih İsa
- Libya komşuları batıda Tunus ve Cezayir, doğuda Mısır, güneydoğuda Sudan, güneyde Nijer ve Çad
- Libya resmi dili Arapça’dır. Libya’da konuşulan diller ağırlıklı olarak Arapça ve Berberice’dir.
- Libya Para Birimi Libya Dinarı’dır. Libya parası Libya Dinarı güncel kurla 4,27 TL’dir. (2020 Ocak)
