Irving Fisher Kimdir Irving Fisher Teorisi Nedir?

Irving Fisher Kimdir Irving Fisher Teorisi Nedir?

15 Ocak 2020 0 Yazar: Emine Zaman

Irving Fisher ekonomi alanında iz bırakan sayılı isimlerden biridir. Fisher 27 Şubat 1867 yılında dünyaya gelmiş, 29 Nisan 1947 yılında hayatını kaybetmiştir. 80 yıllık bir ömür süren Fisher, neoklasik ekonomistler arasında yer almaktadır. Irving Fisher’in Fisher denklemi ve Fisher teoremi ünlüdür. Irving Fisher Kimdir Irving Fisher teorisi nedir, Irving Fisher ekonomiye katkıları nelerdir daha yakından bakalım.

Irving Fisher Kimdir Irving Fisher Teorisi Nedir?

Fisher, 25 yaşında Yale Üniversitesi’nde ekonomi alanında salt kuramsal olan ilk doktora tezi “Paranın Satın Alma Gücü”nü vermiştir. Irving Fisher “Marjinal Fayda Kuramı”nın matematikleştirilmesine büyük katkıda bulunmuştur. Marjinal Fayda Kuramı (Grenznutzentheorie) Carl Menger ile Ikon Walras tarafından kurulmuştur. Fisher bu kurama dayanan fiyat kuramına ilişkin de matematiksel açıklamasını sunmuştur. Fiyat kuramı, piyasada bir fiyatın ne şekilde ve ne yükseklikte oluştuğunu tanımlamaktadır. Piyasa değeri denklemi halen pek çok çalışmaya zemin oluşturmaktadır. Thomas Robert Malthus kimdir ve Thomas Malthus Nüfus Kuramı nedir buaraya göz atabilirsiniz.

Irving Fisher Paranın Satın Alma Gücü

Irving Fisher bilimsel çalışmalarında, konjonktür dalgalanmalarının (piyasa hareketleri) merkezini oluşturduğunu düşündüğü “paranın değeri” konusuna önem vermiştir. Fisher’ın gözlemlerine göre paranın değeri sık sık dalgalanma gösteren satın alma gücü ile ölçülmektedir. Kağıt ya da madeni paranın üzerinde yazılı olan yani paranın nominal değeri ile, paranın satın alma gücü yani paranın reel değeri arasındaki farkı tüketicinin ayırt edemediğini düşünen Fisher, paranın satın alma gücünü çoğunlukla anlamadıklarını belirtmektedir.

Irving Fisher 1911 yılında “The Purcasing Power Of Money” (Paranın Satın Alma Gücü) adlı yapıtını yayımlamıştır. Fisher bu çalışmasında, para miktarındaki artışın fiyatları etkileyerek, ekonomik dengenin bozulmasına yol açacağını belirtmektedir. Fisher, ortaya çıkan fazla ödemelerin fiyat artışına bundan dolayı da satın alma gücünün azalmasına sebep olacağını düşünmektedir. Paranın piyasa değerine ilişkin denkleminde Irving Fisher, bu bağlantıları basit, matematiksel bir formül ile açıklamıştır.

Fisher Denklemi Nedir?

Irving Fisher bilimsel çalışmaların yanı sıra farklı tarzlarda kitaplar da yazmıştır. “How To Live” (Nasıl Yaşamalı) adlı kitabı 1915 yılında yayımlanmıştır. En çok satanlar listesinde yer alan kitap, yarım milyondan fazla okuyucu ile buluşmuştur. Fisher’in buluşları da bulunmaktadır. Bir hava odası ve güneş saati geliştirmiştir. Irving Fisher 1923 yılında dünya barışının korunmasına yönelik önerilerini sunmuş, ayrıca Endeks Sayıları Enstitüsü’nü kurmuştur. Endeks Sayıları Enstitüsü paranın satın alma gücünü kayıt altına almak için, haftalık bir toptan fiyat endeksi çıkartmıştır. Fisher 1929 yılında ortaya çıkan ekonomik buhranın ardından, yeni bir ekonomik döneme olan inancını yitirmiştir.

Irving Fisher’ın ekonomik buhrandan 1 yıl kadar sonra, konjonktür dalgalanmalarına ve ekonomik depresyona ilişkin görüşlerini “The Stockmarket Crash And After” (Borsada Hisselerin Aniden Düşmesi ve Sonrası) adlı kitabında anlatması büyük bir etki göstermiş ve bu kitap geniş çevrelerce takdir edilmiştir. Fisher yine 1930 tarihinde, 1907 yılında kaleme aldığı “Faiz Oranları” (The Rate Of Interest) kitabını gözden geçirerek düzenlemeler yapmış ve “The Theory Of Interest” (Faiz Kuramı) adı ile yeniden yayımlamıştır. Bu kitabında Fisher, işadamı ile tüketicinin hedeflerinin aynı yönde olduğunu belirtmiştir. Fisher, iş adamının hedefi, varlığını maksimuma çıkarmak; tüketicinin hedefi ise yararını maksimuma çıkarmak olarak açıklamıştır.

Fisher denkleminde Irving Fisher, faiz oranının karmaşık bir ekonomideki rolünü anlatmıştır. Bu denkleme göre nominal ve reel faiz oranı arasındaki fark, olması beklenen enflasyon oranına işaret etmektedir. Thomas Robert Malthus kimdir ve Thomas Malthus Nüfus Kuramı nedir buaraya göz atabilirsiniz.