Kakao fiyatları, ABD’de faaliyet gösteren Intercontinental Exchange (ICE) emtia borsasında ton başına 12 bin 931 dolarla tarihi zirveyi gördü. Yıl başından bu yana yüzde 200'ü aşan fiyat artışı, küresel arz endişeleri ve olumsuz hava koşulları nedeniyle sürdürülebilir görünüyor.
Arz Endişeleri Fiyatları Yükseltiyor
Kakao fiyatlarındaki yükselişin arkasında, Batı Afrika’daki düşük üretim ve kötü hava koşulları gibi faktörler bulunuyor. Özellikle Fildişi Sahili ve Gana’daki mahsul sorunları, küresel kakao stoklarının 2024/25 sezonunda açık vereceği beklentisini artırıyor. Analistlere göre, bu durum fiyatların daha da yükselebileceğine işaret ediyor.
Fildişi Sahili’nde, ihracatçıların düşük kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddetmesi ve üretim kısıtlamaları, arz üzerinde ek baskı oluşturdu. Gana’nın ise düşük mahsul verimliliği nedeniyle kakao çekirdeği teslimatlarını gelecek sezona ertelemeyi planladığı bildirildi.
Olumsuz Hava Koşulları ve Bitki Hastalıkları
Uzmanlar, uzun süreli kuraklık, şiddetli yağmur ve CSSVD (Cacao Swollen Shoot Virus Disease) gibi bitki hastalıklarının üretimi olumsuz etkilediğini vurguluyor. Harmattan rüzgarlarının etkisiyle Batı Afrika’daki kakao hasadında ciddi azalmalar görüldü. Ayrıca, yasa dışı altın madenciliğinin kakao çiftliklerinin yerini alması, üretimi daha da düşürdü.
Kakao üretiminin yüzde 70'ini gerçekleştiren Batı Afrika'daki bu sorunlar, küresel çikolata üreticilerini de zora soktu. Özellikle küçük ölçekli çikolata şirketleri, hammaddeye erişim sağlamak için daha yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalıyor.
Avrupa Parlamentosu’nun Kararı Fiyatları Tetikledi
Avrupa Parlamentosu’nun (AP), orman alanlarına zarar verilerek üretilen ürünlerin ithalatına yönelik kuralları bir yıl ertelemesi de fiyat artışını hızlandırdı. Bu erteleme, küresel kakao talebinin artmasına ve arz üzerindeki baskının büyümesine neden oldu.
Uzman Görüşü: Fiyat Artışı Sürebilir
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, kakao fiyatlarındaki artışın hem üretici hem de tüketici üzerinde etkili olduğunu belirtti. Ergezen, "Batı Afrika’nın dünya kakao üretiminde merkezi bir rolü var. Burada rekolteye yönelik endişeler, fiyatların rekor seviyelere ulaşmasında temel faktör oldu," dedi. Ergezen ayrıca, uzun süreli sıcak hava koşullarının rekolteyi azaltabileceğini ve fiyatların yukarı yönlü seyrinin sürebileceğini vurguladı.
Ergezen, 2024/25 sezonunda üretim açığının azalması beklentisiyle, fiyat dalgalanmalarının artabileceği konusunda yatırımcıları uyardı: "Bugünkü fiyatlar üretim açığından kaynaklı olsa da gelecek sezon için daha yüksek üretim beklentisi var. Bu nedenle fiyatlar kalıcı olmayabilir."
Çikolata Üreticileri Zorda
Fiyatların yüksek seyretmesi, çikolata üreticilerini de etkiliyor. Büyük üreticiler uzun vadeli sözleşmelerle maliyetlerini sabitleyebilirken, küçük üreticiler artan kakao maliyetleri nedeniyle zorluk yaşıyor. Ergezen, bu durumun çikolata fiyatlarında da artışlara yol açtığını ifade etti.
Gelecek Beklentileri
Uzmanlar, küresel kakao piyasasında fiyatların, hava koşulları ve arz-talep dengesi doğrultusunda şekillenmeye devam edeceğini belirtiyor. Kakao üretiminin artması halinde, fiyatlarda kısmi bir geri çekilme bekleniyor. Ancak, mevcut koşullarda üretim sorunlarının çözülmesi zaman alabilir.
Bu gelişmeler ışığında, kakao fiyatlarının yakın gelecekte yüksek seyretmesi ve küresel çikolata endüstrisini zorlamaya devam etmesi bekleniyor.
