Türkiye’nin zeytin üretim bölgelerinde hasat sezonu başladı. Marmara, Ege ve Akdeniz’de hummalı bir zeytin toplama süreci yaşanırken, üreticiler hem kur baskısı hem de maliyet artışlarıyla mücadele ediyor. Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, bu yıl üretimin 200–250 bin ton bandında olacağını öngörürken, hasat sonrası zeytinyağı fiyatlarında yüzde 10’a varan bir artış beklediklerini açıkladı. Türkiye’nin önde gelen üretim merkezlerinden Ayvalık, bu yıl 20’ncisi düzenlenen Uluslararası Zeytin, Hasat ve Turizm Festivali ile hem üreticileri hem de ihracatçıları bir araya getirdi.
Ali Uçar, “Bu yıl miktar az ancak kalite yüksek. ‘Yok yılı’ olmasına rağmen elde edilen zeytinyağı son derece kaliteli. Bu durum ihracatta avantaj sağlayacak” dedi. Uçar, geçen yıldan kalan stokların sektöre güçlü bir başlangıç yaptırdığını, ancak uluslararası arz daralması nedeniyle iç piyasada fiyatların yukarı yönlü baskı altında olduğunu belirtti: “Yurtdışı piyasalardaki hareketlilik fiyatları artırdı. Hasat sonrası yüzde 10’luk yeni bir artış daha bekliyoruz.”
Kur baskısı ihracatçıyı zorluyor
Kurun düşük seyretmesinin ihracatçı açısından ciddi bir dezavantaj yarattığını belirten Uçar, “Euro/TL’nin yıl sonunda 50 seviyesine çıkmasını bekliyoruz. Üreticilerin zarar ettiği dönemlerde desteklemelerin artırılması gerekiyor” dedi. Zeytinyağı üreticisi Nova Vera Fabrika Müdürü Mustafa Al da benzer bir uyarıda bulundu: “Küresel pazarda Türkiye’nin rekabet gücü yüksek, ancak kur seviyesi bizi zorluyor. Kurun 55–60 bandına çıkması, ihracatçının nefes almasını sağlar.” Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek, önümüzdeki dönemde iç tüketimin artırılması gerektiğini vurguladı: “Eğer iç piyasa tüketimi artmazsa, gelecek yıl var yılına geçtiğimizde üretim 500–600 bin ton seviyesine çıkacak. Bu durumda çiftçinin mağdur olmaması için şimdiden pazarlama ve altyapı çalışmaları yapılmalı.” Kürlek ayrıca son 20 yılda Türkiye’de zeytin ağacı sayısının 90 milyondan 190 milyona çıktığını, bu sayede “yok yılı”nda bile ortalamanın üzerinde üretim sağlandığını hatırlattı.
Zeytinyağı fiyatlarında yön yukarı
Uzmanlara göre, bu yıl küresel arz kısıtları, kur seviyesi ve enerji maliyetleri birlikte değerlendirildiğinde, zeytinyağı fiyatlarında çift haneli artışın kaçınılmaz olduğu öngörülüyor.
Hem üretici hem ihracatçı cephesinden gelen ortak talep ise aynı: “Üretim kalitesini koruyacak, ihracatı destekleyecek istikrarlı fiyat politikası.”
