Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynakları arasında önemli bir yer tutan jeotermal enerji sektörü, YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) teşvik süresi dolan santrallerin sürdürülebilirliğini sağlamak için kilovatsaat başına en az 8 cent’lik bir taban fiyat belirlenmesini talep ediyor. Jeotermal Enerji Derneği (JED) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, YEKDEM kapsamı dışına çıkan santrallerin piyasa fiyatlarının altında satış yapmak zorunda kalarak zarar ettiklerini ve bu durumun sektörün geleceğini tehdit ettiğini açıkladı.
Piyasa Fiyatı Jeotermale Yetmiyor
2022 yılından bu yana değişmeyen Piyasa Takas Fiyatı (PTF), jeotermal santraller için maliyetleri karşılamaktan uzak. 2023-2025 döneminde ortalama fiyatların 2022 seviyesinin altında kalması, YEKDEM teşviki dışına çıkan santrallerin finansal açıdan zora girmesine neden oldu. Kındap, “Sermaye birikimine katkı sağlayamaz hale gelen santraller, yatırımlarını yenilemekte zorlanıyor” diyerek fiyatlama mekanizmasının acilen revize edilmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Döviz Kuru ve Artan Maliyetler Yatırımcıyı Zorluyor
Jeotermal enerji yatırımlarının diğer yenilenebilir enerji türlerine göre daha yüksek maliyetli olduğuna dikkat çeken Kındap, özellikle sondaj, keşif ve işleme süreçlerinde dövize bağlı yüksek giderlerin yatırımcıların sırtında büyük yük oluşturduğunu belirtti. Artan girdi maliyetlerinin ve resmi enflasyonun da fiyat baskısını derinleştirdiğini söyleyen Kındap, “Bu koşullar altında yatırım yapmaya kaynak bulmak neredeyse imkansız” ifadelerini kullandı.
Nükleerin 12,5 Cent Garantisi, Jeotermalin 6-7 Cent’i
Önümüzdeki yıllarda devreye girecek nükleer santrallerin, baz yük olarak 15 yıl boyunca kilovatsaat başına 12,5 cent alım garantisi olduğunu hatırlatan Kındap, “YEKDEM dışına çıkan jeotermal santraller ise 6,5-7 cent fiyatlarla enerji satmak zorunda kalıyor. Sistem kullanım bedelleriyle bu rakam 6 cent’e kadar düşüyor” diyerek mevcut fiyatların sürdürülebilir olmadığını vurguladı. Kındap, “Jeotermal santraller baz yük olarak 7/24 enerji üretiyor ancak piyasa fiyatları bu emeği karşılamıyor. Bizim önerimiz, taban fiyatın 8 cent’in altına düşmemesi” dedi. Böylece, YEKDEM dışında kalan santrallerin maliyetlerini karşılayarak yenileme ve kapasite artırımı yatırımlarına kaynak yaratabileceğini ifade etti.
Santrallerin Ömrü 10 Yıl Değil, Yüzyıllar
Bir santralin sadece 10 yıl yaşam döngüsüne sahip olmasının çok kısa olduğunu belirten Kındap, dünya genelinde yüz yılı aşkın süredir faaliyet gösteren jeotermal santraller olduğunu dile getirdi. Türkiye’de ise bu santrallerin kapanmasının, dövizle ithal edilen fosil yakıtlara bağımlılığı artıracağına dikkat çekti.
