Ticaret Bakanlığı’nın yürüttüğü denetimlerde, yurt dışından e-ticaret yoluyla Türkiye’ye getirilen ayakkabı, oyuncak ve çantalarda yüksek oranda kanserojen madde tespit edildi. Analizlerde fitalat, kurşun, kadmiyum ve PAHs (Poliaromatik Hidrokarbonlar) gibi toksik kimyasalların belirlenmesi üzerine, söz konusu ürün gruplarına ithalat kısıtlaması getirildi. Sektör temsilcileri ise tehlikenin sadece bu ürünlerle sınırlı olmadığını vurgulayarak, Temu ve benzeri platformlar üzerinden yapılan kontrolsüz ithalatın iç piyasa ve halk sağlığı açısından ciddi risk oluşturduğuna dikkat çekti.
Analizlerde %81 Uygunsuzluk Oranı
Ticaret Bakanlığı’nın laboratuvar testleri, oyuncak, ayakkabı ve saraciye ürünlerinde %81 oranında uygunsuzluk bulunduğunu ortaya koydu. Bu sonuçlar, Türkiye pazarına giren binlerce e-ticaret ürününün güvenlik ve sağlık standartlarını karşılamadığını gözler önüne serdi. Yetkililer, özellikle “basitleştirilmiş gümrük vergisi” kapsamında gelen ürünlerde denetimlerin yoğunlaştırılacağını bildirdi. Türkiye İç Giyim Sanayicileri Derneği (TİGSAD) Başkanı Eşref Geyik, benzer riskin iç giyim ürünlerinde de mevcut olduğunu belirtti. Geyik, “Temu gibi yabancı platformlardan alınan boxer, sütyen, atlet gibi ürünlerde kullanılan boyalar ağır metal içeriyor. Bazıları açıldığında bile keskin kimyasal kokular yayıyor” diyerek uyardı. Türkiye’nin dünya iç giyim pazarında dördüncü, Avrupa’da ikinci sırada olduğunu hatırlatan Geyik, “Bu tarz sağlıksız ürünlerin ülkeye girişinin engellenmesi, hem tüketicinin hem ihracatçının korunması anlamına gelir” dedi.
Ev ve Mutfak Eşyalarında da Kimyasal Tehlike
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Talha Özger, e-ticaret kaynaklı riskin mutfak ürünlerinde doğrudan gıdaya temas eden ürünler üzerinden büyüdüğüne işaret etti.
“Bu ürünler kontrolsüz şekilde ülkeye giriyor. Çatal, bıçak, tabak gibi eşyalar ağır metalle temas ederse, sağlık açısından etkileri çok daha yıkıcı olur,” diyen Özger, gümrük denetimlerinin sıkılaştırılması çağrısında bulundu. Sektör temsilcileri, sorunun kalıcı çözümü için E-Ticaret Kanunu’nun güçlendirilmesini talep ediyor. Talha Özger, “Türkiye’de yerleşik işletmeler ağır regülasyon ve denetime tabi iken, yurt dışı menşeli platformlar aynı yükümlülüğü taşımıyor. Bu durum hem haksız rekabet yaratıyor hem de tüketiciyi korumasız bırakıyor,” dedi. Özger’e göre, kanun değişen dijital ticaret dinamiklerine uyumlu hale getirilmeli, ithalat yoluyla gelen ürünlerde sağlık ve güvenlik standartları zorunlu kılınmalı.
Sektörün Ortak Görüşü: “Ucuz Ürün, Yüksek Risk”
Uzmanlara göre, ucuzluk algısıyla hızla yayılan e-ticaret platformları, güvenli üretim yerine hızlı tüketimi teşvik ediyor. Bu da hem yerli üreticiyi zorluyor hem de tüketici sağlığını tehlikeye atıyor. Türkiye’nin, Avrupa Birliği standartlarına paralel olarak kimyasal güvenlik denetimlerini artırması, kayıt dışı ticarete karşı dijital izleme mekanizmalarını güçlendirmesi öneriliyor.
