Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 15 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla önemli bir uygulamayı hayata geçiriyor. Buna göre, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı olan ancak herhangi bir Bağ-Kur tescili bulunmayan çiftçiler, SGK tarafından otomatik olarak sigortalı sayılacak. Uygulamanın hem olumlu hem de riskli yönleri gündemde. SGK uzmanı ve Türkiye Gazetesi yazarı İsa Karakaş’ın değerlendirmelerine göre, yeni düzenleme ile binlerce çiftçi, haberi olmadan Bağ-Kur kapsamına alınacak. Bu da, her ay haneye otomatik olarak 9 bin TL’yi aşan bir prim borcu yazılması anlamına geliyor.
Borçlar Sessizce Birikiyor
Yeni sistemde sigorta tescili SGK tarafından re’sen yapılacağı için, kişi kendi rızası olmadan Bağ-Kur’lu hale gelecek. Bu, düşük gelirli ya da tarımsal faaliyeti fiilen sürmeyen ancak ÇKS kaydı bulunan kişiler açısından ciddi maddi yük doğurabilir. Karakaş, bu uygulamanın özellikle kırsal kesimde yaşayan ve sosyal yardımlarla geçimini sağlayan vatandaşlar açısından tehlikeli olabileceğini vurguluyor. Çünkü prim borcu, bazı sosyal yardım haklarının kesilmesine neden olabilir.
65 Yaş Üzerine Muafiyet Fırsatı
Düzenlemeyle birlikte 65 yaşını dolduran ÇKS kayıtlı çiftçilere ise muafiyet hakkı tanınıyor. Bu kişiler SGK’ya yazılı bir dilekçeyle başvurduklarında, Bağ-Kur kapsamı dışında tutulabiliyor. Ancak bu muafiyetin sağlanması, geçmişte bu kişiler adına devlet tarafından karşılanan sağlık giderlerinin geri ödenmesini gerektirebilir. 65 yaşın altındaki çiftçiler için ise herhangi bir muafiyet yolu bulunmuyor. Ancak 65 yaş doldurulduğunda, başvuru hakkı doğuyor.
Küçük Esnaf ve Gelir Vergisinden Muaf Olanlar Ne Yapmalı?
Sadece çiftçiler değil, aynı zamanda küçük esnaf da uygulamadan etkileniyor. Esnaf ve Sanatkâr siciline kayıtlı, ancak gelir vergisinden muaf olan kişiler, gerekli belgeleri SGK’ya sunarak prim ödemekten kurtulabiliyor. Bunun için “Sigortalılık Muafiyet Belgesi” alınması gerekiyor.
Başvuru Süresi Kritik
Yeni uygulama 15 Temmuz’da yürürlüğe girecek. Bu nedenle, olası bir mağduriyetin önüne geçmek isteyen çiftçiler ve esnaflar için yarına kadar SGK’ya başvuru yapılması büyük önem taşıyor.
Başvuru için gereken belgeler:
- Çiftçiler için: Ziraat Odası veya Tarım İl/İlçe Müdürlüğü’nden alınacak tarımsal faaliyet belgesi
- Esnaflar için: Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nden alınacak Sigortalılık Muafiyet Belgesi
- Belgelerle yapılan başvurular, SGK tarafından değerlendirmeye alınıyor. Uygun görülen durumlarda prim yükümlülüğü kaldırılabiliyor.
Sosyal Yardımlar ve Vergi Riskleri
Uygulamanın en dikkat çeken yönlerinden biri, sosyal yardımlar üzerindeki etkisi. Aylık bağlanan 65 yaş aylığı, engelli maaşı, dul-yetim aylıkları gibi desteklerin, otomatik Bağ-Kur tescili nedeniyle kesilebilme ihtimali var. Ayrıca, düşük gelirli vatandaşlar için ekstra bir prim yükü doğması, vergi ve ceza risklerini de beraberinde getirebilir. mİsa Karakaş, özellikle 5 yıl içinde yapılan satışlara ilişkin değer artış kazancı vergisinin de bu kapsamda dikkate alınması gerektiğine dikkat çekiyor. Beyan edilmemiş kazançlar nedeniyle vatandaşlar ileride ceza riskiyle karşılaşabilir.
Özetle Ne Yapmalı?
- 65 yaşını dolduran ÇKS kayıtlı çiftçiler, bugün ya da en geç yarın SGK’ya dilekçe vermeli.
- Küçük esnaf ve vergi muafiyetine sahip kişiler, ilgili belgelerle muafiyet talebinde bulunmalı.
- SGK’nın yeni düzenlemesinin bireysel etkileri dikkatle değerlendirilmeli, otomatik kayıt nedeniyle oluşabilecek borç ve yardım kesintisi ihtimalleri göz önünde bulundurulmalı.
Yeni sistem binlerce kişiyi doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle hem çiftçilerin hem esnafın süreci yakından takip etmesi ve gerekli başvuruları zamanında yapması kritik önemde.
