Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında yürütülen sulama altyapısı yatırımlarında takvim netleşti. GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı verilerine göre, 2028 yılına kadar tüm sulama projelerinin tamamlanmasıyla bölgede 500 binden fazla yeni istihdam oluşturulması planlanıyor. Cumhuriyet tarihinin en büyük bölgesel kalkınma projesi olarak kabul edilen GAP, yalnızca tarımsal üretimi değil; sanayi, enerji, ulaşım ve sosyal kalkınmayı da kapsayan çok yönlü bir dönüşüm modeli olarak öne çıkıyor.
GAP’ın Kapsamı ve Stratejik Önemi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, 1989’da 388 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kuruldu. Proje; Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsıyor. Bu bölge, Türkiye yüzölçümünün yüzde 10’unu, nüfusun ise yaklaşık yüzde 9,7’sini oluşturuyor. 1977’de “su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi” amacıyla başlatılan proje, 1989 GAP Master Planı’yla birlikte enerji, sanayi, turizm ve yenilenebilir enerji gibi sektörleri de içine alan bir kalkınma programına dönüştü.
Sulama Altyapısında Hedef: 1,1 Milyon Hektar
GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Hasan Maral, projenin geldiği noktayı şöyle özetledi: “GAP’ta planlanan 1,1 milyon hektarlık sulama alanının yüzde 61’ine denk gelen 675 bin hektar alan şu anda suyla buluşturuldu. 2028’e kadar 436 bin hektarlık ek alanın daha sulamaya açılmasını hedefliyoruz.” Maral, tarımsal üretim açısından GAP’ın Türkiye’nin lokomotifi konumunda olduğunu vurguladı. Bugün Türkiye’deki pamuk üretiminin yüzde 70’i, kırmızı mercimeğin yüzde 98’i, buğdayın yüzde 20’si ve mısırın yüzde 25’i GAP illerinden sağlanıyor. Sulama projelerinin tamamlanmasıyla birlikte GAP bölgesinde tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde 500 binden fazla yeni istihdam sağlanacak. Halihazırda dolaylı olarak 2,5 milyon kişiye iş imkânı oluşturan GAP yatırımlarının, yeni istihdamla birlikte bu sayıyı 3 milyonun üzerine çıkarması bekleniyor. Bu istihdam, özellikle tarımsal üretim zinciri, lojistik, gıda işleme, tekstil ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda yoğunlaşacak.
Yeni Dönem: 2024–2028 Eylem Planı
GAP Bölge Kalkınma İdaresi, bugüne kadar iki eylem planını tamamladı ve şu anda 2024–2028 dönemini kapsayan üçüncü planı uygulamaya alıyor. Yeni plan, yalnızca tarıma değil; sanayi, enerji, istihdam ve çevre politikalarının bütünleşik biçimde yürütülmesine odaklanıyor. Maral, “Güneydoğu Anadolu Bölgesi, GAP’a yapılan yatırımlar sayesinde ihracattan istihdama kadar her alanda önemli mesafe aldı. Yeni dönemde çok sektörlü, birbirini tamamlayan bir kalkınma modeliyle ilerliyoruz.”
ifadelerini kullandı. Uzmanlara göre, GAP’ın 2028’e kadar hedeflenen şekilde tamamlanması Türkiye’ye hem tarımsal üretim gücü hem de bölgesel refah açısından tarihi bir ivme kazandıracak.
Sulama altyapısının genişlemesiyle birlikte verimlilik, gıda arz güvenliği ve ihracat kapasitesi de güçlenecek.
Kısaca:
- Sulama altyapısı tamamlanma hedefi: 2028
- Sulamaya açılan alan: 675 bin hektar (hedef 1,1 milyon hektar)
- Yeni istihdam: +500 bin kişi
- Yeni eylem planı dönemi: 2024–2028
- Öne çıkan sektörler: Tarım, tekstil, gıda işleme, enerji, lojistik
