Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumu’nun (BİK) resmi ilan ve reklam kesme yetkisini sınırlayan önemli bir karara imza attı. Mahkeme, ilan ve reklamların kesilmesine ilişkin düzenlemeyi ve BİK tarafından verilen cezalara karşı açılan davalarda asliye hukuk mahkemesi kararlarının kesin olduğu hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Resmî Gazete’de yayımlanan kararda, AYM, söz konusu düzenlemenin ifade ve basın özgürlüğüne müdahale niteliğinde olduğuna dikkat çekti. Mahkeme, ilan ve reklam kesme cezalarının gazetelerin en temel gelir kalemlerinden birini doğrudan etkilediğini vurgulayarak, bu tür yaptırımların “keyfi biçimde uygulanmaması” gerektiğini belirtti.
Yüksek Mahkeme kararında şu ifadeler yer aldı: “Basın İlan Kurumu’na yaptırım uygulamayı gerektiren eylem ve işlemleri belirleme yetkisi verilmiştir. Ancak bu yetkinin sınırları ve ölçütleri açıkça ortaya konulmamıştır. Bu durum, ifade özgürlüğüyle bağdaşmamaktadır.”
Hukuki güvence eksikliği gerekçesiyle iptal
AYM ayrıca, cezalara karşı açılan davalarda “asliye hukuk mahkemesi kararlarının kesin” olmasına yönelik hükmü de “mahkeme kararlarının denetlenmesini isteme hakkını” ihlal ettiği gerekçesiyle iptal etti. Böylece Basın İlan Kurumu kararlarına karşı yargı yolu yeniden açılmış oldu. Basın İlan Kurumu’nun gazetelere ve internet haber sitelerine yönelik ilan kesme cezaları, uzun süredir basın özgürlüğü ve ekonomik baskı tartışmalarının odağındaydı. Yeni kararla birlikte kurumun bundan sonraki süreçte yaptırım yetkisini kullanırken yasal sınırlar içinde hareket etmesi gerekecek.
Karar 9 ay sonra yürürlüğe girecek
AYM’nin iptal kararı, yürürlük tarihi olarak 9 ay sonrasını işaret ediyor. Bu süre içinde TBMM’nin, iptal edilen hükümlerin yerine Anayasa’ya uygun yeni düzenlemeleri hazırlaması bekleniyor. Karar, özellikle basın özgürlüğü, yargı denetimi ve hukuki belirlilik açısından emsal niteliğinde görülüyor.
