Türkiye’nin sağlık ekonomisine ilişkin son veriler, 2024 yılında harcamalarda tarihi bir sıçramaya işaret ediyor. Toplam sağlık harcaması, bir önceki yıla göre yüzde 89,6 artışla 2 trilyon 359 milyar 151 milyon TL’ye yükselerek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Artış oranı, hem merkezi yönetim hem de hanehalkı cepten harcamaları dahil olmak üzere tüm bileşenlerde etkili oldu. Verilere göre genel devlet sağlık harcaması 2024 yılında yüzde 86,1 artarak 1 trilyon 794 milyar 227 milyon TL’ye çıktı. Özel sektör sağlık harcaması ise genel devletten daha hızlı büyüyerek yüzde 101,8’lik artışla 564 milyar 924 milyon TL seviyesine ulaştı. Toplam sağlık harcamasının finansman yapısına bakıldığında, 2024 yılında harcamaların yüzde 76,1’i genel devlet, yüzde 23,9’u ise özel sektör tarafından karşılandı. Alt kırılımlarda dikkat çeken unsur ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) finansman içindeki yüzde 39,5’lik belirgin ağırlığı. Merkezi devlet yüzde 36,0, hanehalkları yüzde 18,8, sigorta şirketleri yüzde 2,8, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile diğer işletmeler yüzde 2,4, mahalli idareler ise yüzde 0,6’lık paylarla dağılımı tamamladı.
Sağlık Harcamalarının Ekonomideki Payı Artmaya Devam Ediyor
Sağlık harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki payı 2024 yılında yüzde 5,3’e yükselerek son yılların en yüksek oranına çıktı. 2023’te bu oran yüzde 4,6 seviyesindeydi. Cari sağlık harcamasının GSYH’ye oranı ise yüzde 4,2’den yüzde 4,9’a yükselerek sistemin operasyonel maliyetlerinde belirgin artışı gösterdi. Ekonomistler bu tabloyu, artan nüfus yaşlanması, tıbbi malzeme ve ilaç fiyatlarındaki küresel yükseliş ile sağlık hizmetlerine erişimin genişlemesi gibi faktörlerle açıklıyor. Sağlık hizmeti sunucularının paylarına bakıldığında 2024 yılında kompozisyonun değişmediği görüldü. Toplam sağlık harcamasının yüzde 54,6’sı hastanelerde gerçekleşti. Bu oran, Türkiye’de tedavi temelli hizmetlerin hâlâ harcama yapısının merkezinde yer aldığını ortaya koyuyor. Hastaneleri sırasıyla yüzde 19,6 ile perakende tıbbi malzeme ve eczaneler, yüzde 11 ile ayakta bakım hizmeti sunan kurumlar izledi. Uzmanlar, ayakta bakım hizmetlerinin görece düşük payının, hastanelerin yükünü artırdığına dikkat çekiyor.
Cari Sağlık Harcaması ve Yatırımlar Hızla Yükseldi
2024 yılında cari sağlık harcaması yüzde 92,7 artışla 2 trilyon 186 milyar 802 milyon TL’ye çıktı. Sağlık yatırımlarındaki artış daha sınırlı olsa da dikkat çekici: Sağlık sektörü yatırımları yüzde 57,6 yükselerek 172 milyar 349 milyon TL'ye ulaştı. Yatırım kalemlerindeki artış, özellikle hastane altyapıları, dijital sağlık çözümleri ve medikal teknolojilere yapılan yatırımların hızlandığına işaret ediyor. Türkiye’de kişi başına sağlık harcaması 2024’te nominal bazda önemli bir sıçrama gösterdi. 2023’te 14 bin 582 TL olan kişi başı harcama, 2024 yılında yüzde 89,2 artarak 27 bin 587 TL oldu. Döviz bazında ise kişi başına sağlık harcaması 621 dolardan 840 dolara yükselerek yüzde 35,3’lük artış gösterdi. TL bazındaki artışın çok daha yüksek olması, kur etkisinin belirleyici olduğunu ortaya koyuyor.
Hanehalklarının Cepten Yaptığı Sağlık Harcamaları İkiye Katlandı
Hanehalklarının doğrudan yaptığı sağlık harcamaları 2024’te yüzde 100,2 artarak 442 milyar 356 milyon TL’ye yükseldi. Bu kalemin toplam sağlık harcaması içindeki payı yüzde 18,8 oldu. Cepten harcama artışının başlıca nedenleri arasında ilaç fiyatlarındaki yükseliş, tamamlayıcı sağlık sigortası kullanımının sınırlı olması ve özel sağlık hizmetlerine yöneliş gösteriliyor.
