Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2026 yılıyla birlikte tüketici enflasyonunun hesaplanma yönteminde kapsamlı bir teknik güncellemeye gidiyor. “2003=100” baz yılı ile sürdürülen mevcut sistem, uluslararası standartlara uyum kapsamında “2025=100” olarak yenilenecek. Değişiklikle birlikte endeks yapısında önemli düzenlemeler yapılacak olsa da manşet enflasyon oranlarının aynı kalacağı özellikle vurgulanıyor.
Yeni baz yıl 2025 olacak: AB ile tam uyumlu sistem
TÜİK’in bilgilendirme toplantısında aktarılan yeni modele göre:
- Ocak 2026’dan itibaren Türkiye dahil tüm AB ülkelerinde TÜFE temel yılı “2025=100” kabul edilecek.
- Bu düzenleme, Avrupa Komisyonu kararları çerçevesinde tüm üye ülkelere uygulama zorunluluğu getiriyor.
- Yani Türkiye, Eurostat’ın metodolojisiyle tamamen uyumlu bir TÜFE yapısına geçmiş olacak.
Ağırlık yapısında dönüşüm: Ulusal hesaplar belirleyici olacak
Yeni TÜFE serisinde en önemli güncellemelerden biri, ağırlıklandırma sisteminin yeniden yapılandırılması.
- Ana grup ağırlıkları artık ulusal hesaplar hanehalkı nihai tüketim harcamaları verilerinden elde edilecek.
- Böylece tüketim eğilimleri daha gerçekçi ve güncel bir şekilde TÜFE’ye yansıtılacak.
- Alt harcama gruplarındaki ağırlıklar ise hanehalkı bütçe anketi ile belirlenmeye devam edecek.
- Bu değişiklikle, geniş tüketim kalıplarını yansıtan ana endeks daha güncel verilere dayanacak.
- Manşet enflasyon değişmeyecek: Sadece sınıflama farkları olacak
TÜİK, güncellemenin ardından en kritik noktanın altını çizdi:
- → Aylık ve yıllık enflasyon oranları, hiçbir ay ve yılda değişmeyecek.
- “2003=100” baz yılıyla yayımlanan geçmiş veriler, yeni baz yıla sadece normalize edilecek.
- Manşet enflasyon göstergeleri aynen korunacak.
- Sadece bazı alt endekslerde, sınıflama değişiklikleri nedeniyle küçük farklılıklar görülebilecek.
- Bu nedenle değişiklik, metodolojik bir güncelleme niteliği taşıyor; oranlarda oynama yaratmayacak.
- Endeksin yapısı genişliyor: 13 ana harcama grubu olacak
- Yeni harcama grubu yapısıyla TÜFE daha detaylı bir hale geliyor:
- Ana harcama grubu sayısı 12’den 13’e yükseliyor.
- “Kişisel bakım, sosyal koruma ve çeşitli hizmetler” grubu ikiye ayrılacak.
- “Sigorta ve finansal hizmetler” yeni bir ana harcama grubu olarak eklenecek.
- Dijital içerikler ilk kez bağımsız bir kategori olarak izlenecek.
- Bu sayede, tüketim alışkanlıklarındaki modernleşme ve dijitalleşme doğrudan endekse yansıyacak.
Kayıt dışı tüketim kalemleri de endekste yer alacak
Vergi, üretim, satış ve çeşitli kurumsal veri setlerinden yararlanılarak:
- Kayıt dışı tüketim alanlarının endekse daha doğru şekilde dâhil edilmesi,
- Hanehalkı tüketim kalıplarının geniş veri kaynaklarıyla modellenmesi
sağlanacak.
Sabit vergi oranlı TÜFE yayımlanacak
Yeni uygulamayla birlikte:
Dolaylı vergilerin (KDV, ÖTV) sabit kabul edildiği,
- Fiyat hareketlerinin sadece “saf piyasa etkisini” ölçen
- Sabit Vergi Oranlı TÜFE göstergesi de yayımlanmaya başlanacak.
- Bu gösterge, vergi ayarlamalarından arındırılmış enflasyon görmek isteyen analistler ve ekonomik birimler için tamamlayıcı bir veri seti oluşturacak.
Mevsimsel düzeltilmiş TÜFE, aynı gün açıklanacak
Daha önce farklı tarihlerde yayımlanan mevsimsel etkiden arındırılmış TÜFE serileri artık:
- Her ay ana TÜFE verisiyle aynı gün duyurulacak.
- Bu adım, karşılaştırılabilirliği ve piyasa takibini kolaylaştıracak.
Yeni sistem, tüketim yapısını daha kapsamlı biçimde yansıtan, uluslararası normlarla tamamen uyumlu ve ekonomik analizlerde kullanılabilirliği yüksek bir TÜFE veri tabanı oluşturmayı hedefliyor.
