Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan Atık İstatistikleri 2024 bültenine göre, Türkiye genelinde yıl boyunca 120 milyon ton atık oluştu. Bunun 42,2 milyon tonu tehlikeli atık kategorisinde yer aldı. Veriler; belediyeler, sanayi işletmeleri, maden sahaları, termik santraller ve organize sanayi bölgeleri (OSB) gibi tüm ana kaynaklardan derlenen kapsamlı bilgilerle oluşturuldu. TÜİK’in araştırma sonuçlarına göre, atıkların büyük bölümü imalat sanayi, madencilik ve enerji üretimi faaliyetlerinden kaynaklandı. İmalat sanayi işyerlerinde 4,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık üretildi.
- Bu atıkların %70,1’i lisanslı işleme tesislerine gönderildi.
- %12,1’i işletme içinde geri kazanıldı veya dolgu malzemesi olarak kullanıldı.
- %10,8’i düzenli depolama sahalarına sevk edildi.
Maden işletmelerinde, pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi dâhil edildiğinde toplam 1 milyar 61 milyon ton atık tespit edildi. Bu miktarın %99,99’unu mineral atıklar oluşturdu.
- %85,1’i pasa sahalarında veya atık barajlarında depolandı.
- %12,5’i ocak içi dolgu malzemesi olarak kullanıldı.
Termik Santrallerde 26,5 Milyon Ton Atık Üretildi
Kurulu gücü 100 MW üzeri olan termik santrallerde 2024 yılı boyunca 26,5 milyon ton atık oluştu. Bunun 10,4 bin tonu tehlikeli atık, geri kalanı ise tehlikesiz kül, cüruf ve yan ürünlerden oluştu. %86,9’u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi. %13,1’i lisanslı tesislere gönderildi veya maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı. Enerji sektöründeki yüksek oran, Türkiye’nin termik üretim kapasitesinin çevresel yansımalarına dikkat çekiyor.
OSB’lerde 397 Bin Ton Atık Oluştu
Altyapı hizmetleri ve idari faaliyetler kapsamında organize sanayi bölgeleri (OSB) tarafından 397 bin ton atık üretildi. Bunun 196 bin tonu tehlikeli atık olarak sınıflandırıldı.
- %95,5’i lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi.
- %4,5’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Belediyeler 32,3 Milyon Ton Atık Topladı
Türkiye genelinde 1.401 belediyeden 1.392’si atık toplama hizmeti sundu. Toplam 32,3 milyon ton belediye atığı toplandı.
- Atıkların %88,9’u işleme tesislerine,
- %10,9’u belediye çöplüklerine,
- %0,3’ü diğer yöntemlerle gönderildi.
Kişi başına düşen günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı. Belediyeler tarafından işletilen arıtma tesislerinde ise 353 bin ton atıksu arıtma çamuru üretildi.
195 Milyon Ton Atık İşleme Tesislerinde Geri Kazanıldı veya Bertaraf Edildi
Türkiye genelindeki lisanslı bertaraf ve geri kazanım tesislerinde 2024 yılı boyunca 195 milyon ton atık işlendi.
- Bunun 139 milyon tonu bertaraf edildi,
- 56 milyon tonu geri kazanıldı.
- Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton,
- yakma tesislerinde 448 bin ton,
- beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde ise 4,7 milyon ton atık bertaraf edildi.
Ayrıca kompost tesislerinde 124 bin ton, metal, plastik ve kâğıt gibi malzemelerin geri dönüşümünde ise 51,5 milyon ton atık geri kazanıldı.
