Teknolojinin gelişimi, hayatın her alanında olduğu gibi finans piyasalarında da etkisini artırmaya devam ediyor. Algoritmalar ve robotlar tarafından gerçekleştirilen işlemler, borsalarda hızla artış göstererek yatırım süreçlerinde devrim niteliğinde bir değişim yaratıyor. Artık saniyeler, hatta milisaniyeler içinde karar alabilen bu teknolojiler, yatırımcılar için büyük avantajlar sağlıyor. Ancak, beraberinde bazı riskleri de barındırıyor.
Algoritmalar Yatırımda İnsan Faktörünü Azaltıyor
Hisse senedi, vadeli işlem, opsiyon ve döviz piyasalarında işlem yapan yatırımcılar için hız kritik bir öneme sahip. İnsan kaynaklı hatalar ve işlem gecikmeleri, yatırımcılara ciddi maliyetler yaratabiliyor. Bu tür sorunları en aza indirmek ve daha kârlı işlemler yapabilmek için bireysel ve kurumsal yatırımcılar, algoritmik işlem yöntemlerini benimsemeye başladı.
"Otomatik alım-satım işlemleri" olarak da bilinen algoritmalar, saniyeler içinde veri analizi yaparak alım-satım emirleri verebiliyor. Bu işlemler, insan hızının çok ötesinde bir performans sergileyerek piyasaların daha verimli çalışmasına olanak tanıyor. Küresel borsalarda algoritmaların etkisi her geçen gün artarken, bu yöntemle yapılan işlemlerin sayısında büyük bir yükseliş gözleniyor.
Küresel Dağılımda Algoritmik İşlemler
Matriks Algo Solutions Genel Müdürü Kıvanç Özbilgiç’e göre, algoritmalar genellikle likiditesi yüksek hisse senetleri, döviz çiftleri ve vadeli işlemler gibi piyasalarda tercih ediliyor. Algoritmaların temel amacı, fiyat dalgalanmalarından hızlı kazanç sağlamak ve alım-satım arasındaki farktan kar elde etmek. Ayrıca, farklı piyasalarda oluşan fiyat farklarını tespit ederek eş zamanlı işlemlerle avantaj yaratmak.
Özbilgiç, algoritmik işlemlerin küresel ölçekteki dağılımıyla ilgili şu bilgileri paylaştı: "ABD’de algoritmalar tarafından gerçekleştirilen işlemlerin oranı yaklaşık yüzde 55 iken, Avrupa Birliği’nde yüzde 40, Rusya’da yüzde 36 ve Brezilya’da yüzde 20 seviyelerinde. Hindistan gibi hızla büyüyen piyasalarda bu oran yüzde 40’lara ulaşmış durumda."
Mordor Intelligence'ın araştırmasına göre, Asya Pasifik, algoritmik işlemlerde en hızlı büyüyen pazar olarak dikkat çekiyor. Kuzey Amerika ise toplam işlem hacminde en büyük paya sahip. Ancak Afrika gibi bazı gelişmekte olan bölgelerde algoritmik işlem altyapısı henüz yeterince gelişmiş değil.
Avantajlar ve Riskler Dengede
Özbilgiç, algoritmik işlemlerin strateji çeşitlendirme, veri analizi, risk yönetimi ve portföy optimizasyonu gibi birçok avantaj sağladığını belirtti. Ayrıca, aracı kurumların verimlilik ve işlem hızı artışı gibi nedenlerle bu teknolojilere yöneldiğini ifade etti.
Ancak algoritmik işlemlerin dezavantajlarına da dikkat çeken Özbilgiç, ani fiyat hareketleri, teknik arızalar ve kötü niyetli kullanıcıların sistemleri manipüle etme riskine vurgu yaptı. "Bu durum, piyasa katılımcıları arasında adaletsizlik yaratabilir ve fiyat tahminlerini zorlaştırabilir," dedi.
Algoritmalar Finans Dünyasında Dönüşüm Sağlıyor
Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Emrah Ahi de teknolojinin hızlanmasıyla finans piyasalarında köklü bir dönüşüm yaşandığını belirtti. Ahi, "Algoritmik işlemler, hız, verimlilik ve doğruluk gibi avantajlar sağlarken, volatilite artışı gibi riskleri de beraberinde getiriyor," dedi.
Ahi, 2010’daki "Flash Crash" olayını örnek göstererek, algoritmaların zincirleme reaksiyonlarla piyasalarda ani düşüşlere neden olabileceğini belirtti. Ayrıca, algoritmaların karar alma süreçlerindeki şeffaflık eksikliğinin regülasyon ve sorumluluk konularında belirsizlik yaratabileceğine dikkat çekti.
Gelecekte Algoritmaların Etkisi Daha Fazla Hissedilecek
Uzmanlar, algoritmik işlemlerin önümüzdeki yıllarda daha da yaygınlaşacağını ve her yıl en az yüzde 10 oranında bir artış beklediklerini ifade ediyor. Özellikle gelişen piyasaların bu alanda liderlik yapması öngörülüyor.
Sonuç olarak, algoritmik işlemler finans dünyasında yeni bir çağın kapılarını aralarken, bu teknolojinin avantajları ve riskleri arasında dikkatli bir denge kurulması gerekiyor. Gelecekte borsaların hız ve verimlilik açısından daha da gelişmesi beklenirken, düzenleyici kurumların da bu dönüşüme ayak uydurması kritik bir öneme sahip.
