Otomotiv sektörünün stratejik sacayaklarından biri olan satış sonrası pazarı, son yılların en ciddi türbülansına girmiş durumda. Artan talebe rağmen arz tarafında yaşanan darboğazlar, şirketleri ekonomik darboğaza sürüklerken; yalnızca son 20 günde 3 köklü firmanın konkordato ilan etmesi, sektördeki krizin boyutlarını gözler önüne serdi.
Konkordato Alarmı İlk Kez Çalıyor
Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Başkanı Ali Özçete, 2025 yılı 2. çeyrek değerlendirme toplantısında, sektördeki tabloyu “30 yıllık tarihimizde ilk defa konkordato ilan eden üyelerimiz oldu” sözleriyle özetledi. Özçete’ye göre, son 20 gün içinde 3 firmanın konkordato talebinde bulunması bir tesadüf değil; yapısal sorunların ve finansal sıkışıklığın acı bir sonucu. “Talep var ama firmalar bu talebi karşılayamaz durumda. Finansmana erişim neredeyse imkânsız. İşletme maliyetleri son bir yılda %200 artarken, döviz kurundaki artış yüzde 110’da kaldı. Aradaki farkı firmalar sırtlamaya çalışıyor. Bu da sürdürülebilir değil” diyen Özçete, devam eden süreçte iflas ve konkordato haberlerinin artabileceği uyarısında bulundu.
Yatırım İştahı Çöktü, İstihdam Azalıyor
OSS’nin gerçekleştirdiği sektörel ankete göre, üyelerin %85’i yılın 3. çeyreğinde yeni yatırım planlamıyor. Bu oran, ilk çeyrekte yüzde 64 seviyesindeydi. Yani yatırım iştahı üç ayda 20 puan düştü. Aynı zamanda firmaların dörtte biri istihdam azaltımına gitmiş durumda. Anket sonuçları, sektör oyuncularının çoğunlukla "bekle-gör" pozisyonuna geçtiğini gösteriyor. Yılın ikinci çeyreğinde iç pazarda dolar bazlı yalnızca %1’lik bir artış yaşanırken, yılın ikinci yarısı için umutlu konuşan firma oranı ciddi biçimde azalmış durumda.
"Kazan Çalışıyorsa Durmaz": Üretici Duramıyor, Dağıtıcı Kısılıyor
Tedarik zincirinin kırılgan noktalarında özellikle üretici firmalar için süreç daha sancılı. Stok maliyetlerini kısmaya çalışan firmalar, artan maliyetlere rağmen üretimi sürdürüyor. “Üretici kazanı durduramaz, çünkü tekrar çalıştırmanın maliyeti çok daha yüksek” diyen Özçete, dağıtıcı firmaların ise talebe paralel olarak stok düzeylerini azaltıp daha esnek hareket ettiğini kaydetti.
Nakit Akışı Kritik Eşik Altında
Ankette öne çıkan en büyük problem, firmaların yüzde 76,7’sinin işaret ettiği “nakit akışındaki zorluklar.” Onu yüzde 69,9 ile maliyet artışları ve yüzde 47,9 ile ciro kaybı takip ediyor. Özçete, tahsilat oranlarındaki dramatik düşüşe dikkat çekerek, “Bu sadece bugünü değil, şirketlerin orta vadeli planlarını ve yatırım stratejilerini de doğrudan tehdit ediyor” dedi. Özçete, sektörün sürdürülebilirliği için makroekonomik politikalarla uyumlu, reel sektörü merkeze alan yapısal önlemler gerektiğini vurguladı: “Firmalarımız ayakta kalmak için küçülmeye, yatırım planlarını iptal etmeye, istihdamı azaltmaya mecbur kalıyor. Kalıcı ve sağlıklı bir toparlanma için sadece sektörel değil, sistemsel bir dönüşüm ihtiyacı ortada.”
Sektör Fotoğrafı (2025, 2. Çeyrek İtibarıyla):
- OSS Üye Sayısı: 278 (136’sı üretici)
- Toplam İstihdam: ~100.000
- 2024 Otomotiv İhracatı: 37,2 milyar dolar
- Yedek Parça Payı: 14,8 milyar dolar
2025 2. Çeyrek En Büyük Sorunlar:
- Nakit akışı (yüzde 76,7)
- Maliyet artışları (yüzde 69,9)
- Ciro kaybı (yüzde 47,9)
