Türkiye’nin hem iç piyasada hem de ihracatta önemli bir yere sahip olan mutfak ürünleri sektörü, son yıllarda Çin’den yapılan ithalattaki hızlı artış nedeniyle ciddi bir tehdit altında. Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) Başkanı Bekir Topuz, sektörün bu durumu “mutfağı Çin çarpması” olarak nitelendirirken, özellikle ev tipi mutfak ürünlerinde geçen yıl Çin’den yapılan ithalatın 1 milyar dolar arttığını açıkladı.
İş Çok, Kar Yok
Topuz, sektörün endüstriyel tarafında yeme içme ve turizm sektörlerindeki canlılığın üretimi desteklediğini belirtse de, karlılıkta ciddi düşüşler yaşandığını vurguladı. “İş var ama kar yok” diyen Topuz, geçmişte yüzde 12-13 olan kâr marjlarının son iki yılda yüzde 5-6 seviyesine gerilediğine dikkat çekti. Ayrıca, mevcut yüksek faiz oranları sebebiyle krediyle yatırım yapmanın neredeyse imkânsız hale geldiğini, yatırımların ise öz sermaye ile devam ettiğini söyledi.
Çin İthalatı Sektörde Şok Etkisi Yaratıyor
Sektörde en büyük sorunlardan biri, yerli üreticilerin Çin’den yapılan ucuz ithalat karşısında ciddi rekabet dezavantajı yaşaması. Topuz, birçok büyük firmanın fiyat avantajı nedeniyle yerli tedarikçi yerine Çin menşeli ürünleri tercih ettiğini belirtti. Ev tipi mutfak ürünlerinde Çin’den yapılan ithalatın sadece geçen yıl 1 milyar dolar artması, sektörün yerli üretim açısından kritik bir noktaya geldiğini gösteriyor. Topuz, Çin’den ithalat artışında; düşük döviz kuru, Çin’in ABD’ye uygulanan tarifelere karşı kapasiteyi başka ülkelere yönlendirmesi ve Türkiye’deki paslanmaz çelik ürünlerine getirilen yüzde 12’lik gümrük vergisinin maliyetleri yükseltmesinin rol oynadığını aktardı. Bu gelişmeler, pek çok yerli tedarikçinin iş kaybına uğramasına ve ithalatın hızla artmasına neden oldu.
Konkordatoların Ana Sebebi Yüksek Faiz
Son dönemde artan konkordatoların sektör açısından henüz çok yaygın olmadığını ifade eden Topuz, konkordatoların temel sebebinin banka faizlerinin yüksekliği olduğunu söyledi. Şirketlerin çoğunun krediye dayalı iş modeline alıştığını ancak faizlerin yüzde 50’ye kadar çıkmasının işleri sürdürülemez hale getirdiğini belirtti. Topuz, konkordato kanununda yapılacak değişikliklerle şirketlerin piyasa borçlarını ödemesi için süre sınırı getirilmesini önerdi.
Paslanmaz Çelikte Geri Dönüşüm Sorunu ve Devlet Desteği İhtiyacı
Türkiye’nin yıllık 650 bin ton paslanmaz çelik tüketimine rağmen, geri dönüşümde entegre bir tesisin olmaması büyük kayıp yaratıyor. Topuz, paslanmaz çelik hurdasının entegre tesis olmadığı için yurtdışına satıldığını, bunun ekonomik açıdan ciddi bir dezavantaj olduğunu vurguladı. “Yurtdışına sattığımız hurdayı yüksek fiyatla geri alıyoruz. Eğer entegre bir paslanmaz çelik fabrikası kurulursa, bu kaynak Türkiye’de kalacak” dedi. Topuz, bu yatırımın yüksek maliyeti nedeniyle tek bir firmanın karşılayamayacağını, devlet desteğinin zorunlu olduğunu belirtti. Türkiye mutfak ürünleri sektörü, Çin’den artan ithalat ve yüksek maliyetler nedeniyle zor bir döneme girdi. Yerli üreticilerin rekabet gücünü koruması için devlet destekli stratejik yatırımların ve gümrük politikalarının gözden geçirilmesi şart. Aksi halde, sektörün dinamik yapısı Çin kaynaklı ithalat baskısıyla ciddi risk altında kalmaya devam edecek.
