Türkiye’de barınma krizi derinleşirken, yeni bir eve taşınmanın maliyeti 200 bin lirayı aştı. Artan depozito, komisyon ve kira bedelleri karşısında bankalar, kiracılara yönelik “kira kredisi” ve “taşınma kredisi” adı altında yeni finansman ürünleri sunmaya başladı. Barınma maliyetlerindeki yükseliş, kiracıların yaşamını her geçen gün daha da zorlaştırıyor. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde yeni bir eve taşınmanın maliyeti —nakliye hariç— ortalama 200 bin TL’yi buluyor. Bu tutarın içinde:
- 3 aylık depozito,
- 1 aylık kira,
- emlak komisyonu ve
- tahliye taahhütnamesi, kefil, adli sicil belgesi gibi masraflar yer alıyor.
Gayrimenkul sektörü temsilcileri, artık birçok ev sahibinin 3 depozito veya 6 aylık peşin kira talep ettiğini belirtiyor.
Ev Sahipleri Güvenceyi Artırdı
Emlak danışmanı Mehmet Korkmaz, konut arzındaki yetersizlik ve fiyat artışları nedeniyle ev sahiplerinin daha katı koşullar getirdiğini söyledi: “Bazı ev sahipleri artık sadece kefille değil, adli sicil kaydı ve yazılı tahliye taahhüdü olmadan kiralama yapmıyor. Bu durum kiracıların güvenilirlik testine dönüştü.” İstanbul Beşiktaş’ta evini kiraya veren Ayşe Erdem ise yaşadığı mağduriyet nedeniyle bu şartları bir güvence olarak gördüğünü belirtti: “Geçmişte kirayı ödemeyen kiracılar yüzünden çok zorlandım. Şimdi bu belgeleri istemem doğal bir önlem haline geldi.”
Bankalardan Yeni Ürün: “Kira Kredisi”
Konut kiralarındaki fahiş artış ve taşınma maliyetleri, finans sektörünü de harekete geçirdi. Son dönemde bazı bankalar, tüketicilerin barınma giderlerini karşılayabilmesi için “kira kredisi” veya “taşınma kredisi” adı altında yeni ürünler sunmaya başladı. Bu krediler:
- 20 bin TL ile 200 bin TL arasında değişiyor,
- Ortalama 12-24 ay vadeli,
- Faiz oranları ise ihtiyaç kredileriyle benzer seviyede.
Sektör kaynakları, bu kredilerin kısa vadede nefes aldırsa da, hane borç yükünü artırma riski taşıdığı uyarısında bulunuyor.
Barınma Krizinin Yeni Boyutu
Uzmanlara göre, Türkiye’de konut kiralarındaki artış, OECD ülkeleri ortalamasının 10 katına ulaşmış durumda. Son bir yılda kiralar ortalama %66 oranında yükselirken, yeni kiracılar için bu oran büyükşehirlerde %100’ü aşıyor. Barınma maliyetinin gelir artışının çok üzerinde seyretmesi, kiracıları artık sadece ev bulma değil, finansman bulma sorunuyla da karşı karşıya getiriyor. Ekonomistler, bankaların sunduğu kira kredilerinin geçici bir çözüm olduğunu belirtiyor. Finans analisti Selim Yalçın, “Bu krediler nakit sıkışıklığını bir süreliğine hafifletebilir ama kiralardaki genel artış trendi devam ettiği sürece kalıcı rahatlama sağlamaz” değerlendirmesinde bulundu. Artan kiralar ve ağır taşınma koşulları, barınma krizini yeni bir finansal boyuta taşıdı. Uzmanlar, kira kredilerinin yaygınlaşmasının kiracıları bankacılık sistemine daha fazla bağımlı hale getireceğini, kalıcı çözümün ise konut arzının artırılması ve kira piyasasının denetlenmesi olduğunu vurguluyor.
