Moskova - 2025 yılında Rusya ekonomisinde yavaşlama öngörülüyor. Modern tarihin en geniş kapsamlı yaptırımlarına rağmen iki yıl üst üste güçlü büyüme kaydeden Rusya, artan iç talep, yaptırımlar ve iş gücü açığının neden olduğu sorunlarla baş etmeye çalışıyor. Uzmanlar, sert bir ekonomik iniş ihtimaline karşı uyarıda bulunuyor.
Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı ve Merkez Bankası’nın yayımladığı verilere göre, ülke ekonomisinin 2024’ü %3,9 büyüme ile kapatması bekleniyor. Ancak 2025’te, sıkı para politikaları ve sanayi kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle büyüme hızında belirgin bir düşüş öngörülüyor.
Aşırı Isınmadan Soğumaya: Ekonomik Denge Arayışı
Rus ekonomisinin 2024 yılında güçlü bir büyüme sergilemesinin başlıca nedenleri arasında hükümetin bütçe teşvikleri ve savunma harcamalarındaki artış yer alıyor. Ancak bu büyüme, iç talep artışı karşısında sanayi kapasitesinin yetersiz kalmasıyla enflasyonu tetikledi. Rusya Merkez Bankası, bu durumu kontrol altına almak için politika faizini %21’e yükseltti.
Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, ekonominin aşırı ısındığını ve üretim kapasitesinin sınırlarına ulaşıldığını ifade ederek, “Talebi teşvik etmeye yönelik girişimler, mevcut kaynakların kıtlığı nedeniyle büyüme hızında yavaşlamaya yol açabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
2024 yılı Kasım ayı itibarıyla %2,3 ile Rusya tarihinin en düşük seviyesine ulaşan işsizlik oranı, rekor düzeyde bir iş gücü açığını da beraberinde getirdi. Bu durum, maaşlarda artışa yol açarken, enflasyondan arındırılmış reel gelirlerde %9’luk bir yükseliş kaydedildi.
Yaptırımların Gölgesinde Enerji Krizi
Rusya, enerji sektörü üzerinden uygulanan yaptırımların etkilerini azaltmak için çeşitli adımlar atsa da bu alanda yeni zorluklarla karşı karşıya. Özellikle Avrupa pazarında doğal gaz kayıplarını telafi etmekte zorlanan Gazprom, boru hatlarının atıl kalması nedeniyle sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kapasitesini artırmayı hedefliyor.
Petrol ihracatında Çin ve Hindistan gibi ülkelerle ilişkilerini güçlendiren Rusya, enerji fiyatlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan bütçe dengesizliklerini kontrol altında tutmaya çalışıyor. Ancak petrol fiyatlarında yaşanabilecek olası düşüşler, ekonomideki belirsizlikleri artırabilir.
Demografik Sorunlar ve İş Gücü Krizi
Rus ekonomisinin önündeki bir diğer büyük engel ise iş gücü açığı. Yapısal demografik problemler, Ukrayna savaşı nedeniyle iş gücünün önemli bir kısmının savunma sanayisine kaydırılması ve sıkılaşan göçmen politikaları, iş gücü eksikliğini kronik bir hale getirdi.
Nisan 2024’te yayımlanan bir rapora göre, ülkedeki şirketlerin %90’ı iş gücü açığı yaşıyor. Maaş artışları ve maddi destek gibi önlemler sorunu çözmekte yetersiz kalıyor. İş gücü açığının çözülmemesi durumunda, ekonomik büyüme hedeflerinin de tehlikeye gireceği belirtiliyor.
2025 ve Sonrası İçin Temkinli Bekleyiş
Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, 2025 yılında ekonominin %2,5 büyüyeceğini öngörürken, Merkez Bankası daha temkinli bir tahminle bu oranın %0,5 ila %1,5 arasında kalacağını belirtiyor. Uzmanlar ise durgunluk riskine karşı uyararak, ekonomide “sert iniş” senaryolarının göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
ABD’de Donald Trump’ın başkan seçilmesi ve Ukrayna savaşını sona erdirme vaatleri, Rus piyasalarında temkinli bir iyimserlik yarattı. Ancak yetkililer, yaptırımların 2025 yılında da önemli ölçüde devam edeceğini ve ekonomiyi baskılamaya devam edeceğini düşünüyor.
Rus ekonomisi, aşırı ısınmanın yarattığı sorunlardan uzaklaşırken, büyüme ve istikrarı dengelemeyi hedefliyor. Ancak enerji sektörü, demografik sorunlar ve yaptırımların gölgesindeki belirsizlikler, bu hedefin önündeki en büyük engeller olarak görülüyor.
