Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı 2024 Su ve Atıksu İstatistikleri, Türkiye’de su kullanımının arttığını, atıksu yönetiminde ise arıtma kapasitesinin güçlendiğini ortaya koydu. Belediyelerden sanayi tesislerine, termik santrallerden OSB’lere kadar geniş bir yelpazede yürütülen araştırma, ülkede 2024 yılında su kaynaklarından 20,3 milyar metreküp su çekildiğini gösterdi. Bu rakam, 2022’ye göre yaklaşık 1,1 milyar m³’lük artışa işaret ediyor.
20,3 Milyar m³ Su Çekildi: Yarısı Denizlerden
2024 yılında su çekiminin %54,6’sı denizlerden, %45,4’ü ise tatlı su kaynaklarından sağlandı. Tatlı suyun kullanım dağılımı şöyle gerçekleşti:
- %81,0 belediyeler
- %7,3 imalat sanayi
- %5,8 maden işletmeleri ve OSB'ler
- %4,3 köyler
- %1,6 termik santraller
Denizden çekilen suyun %93,8’i soğutma amaçlı, büyük ölçüde termik santraller tarafından kullanıldı.
17,2 Milyar m³ Atıksu Deşarj Edildi
2024 yılında belediyeler, sanayi tesisleri, termik santraller, OSB'ler ve köyler tarafından 17,2 milyar m³ atıksu doğrudan alıcı ortamlara deşarj edildi. Atıksuyun alıcı ortam dağılımı:
- %75,9 denizlere
- %19,5 akarsulara
- %1,1 barajlara
- %0,8 foseptiklere
- %0,6 göl/göletlere
- %0,2 araziye
- %1,9 diğer ortamlar
Denize verilen atıksuyun %80,1’i soğutma suyu oldu. Atıksu kaynaklarında ilk üç sırayı:
- %50,2 termik santraller
- %31,9 belediyeler
- %13,8 imalat sanayi
aldı.
Soğutma Suyu Hariç Atıksuyun %78,3’ü Arıtıldı
Doğrudan deşarj edilen atıksuyun %60,9’u soğutma suyu, kalan %39,1’i ise diğer atıksular oldu. Soğutma suyu hariç atıksuların %78,3’ü arıtma tesislerinde işlem gördü. Bu oran, atıksu arıtma altyapısındaki gelişmenin sürdüğünü gösteriyor. 1.401 belediyenin 1.397’si içme suyu şebekesi hizmeti sundu. Toplam belediye nüfusunun %98,8’i içme ve kullanma suyu şebekesine bağlı. Belediyeler tarafından çekilen 7,5 milyar m³ içme suyu şu kaynaklardan sağlandı:
- %39,8 barajlar
- %29,8 kuyular
- %16,8 kaynak suları
- %9,6 akarsular
- %3,9 göl/gölet/deniz
Bu suların %59,1’i arıtma tesislerinde arıtıldı. Arıtma dağılımı:
- %96,7 konvansiyonel
- %2,9 gelişmiş
- %0,4 fiziksel
Kanalizasyon Şebekesi Kapsamı %92,8’e Ulaştı
2024’te belediye nüfusunun %92,8’i kanalizasyon şebekesine erişti. Toplam 5,8 milyar m³ atıksu kanalizasyonla toplanarak deşarj edildi:
- %48,5 akarsular
- %37,9 deniz
- %3,1 baraj
- %1,9 göl/gölet
- %0,4 arazi
- %8,3 diğer
Bu atıksuyun %85,4’ü arıtma tesislerinde arıtıldı. Arıtma türleri:
- %53,8 gelişmiş
- %24,5 biyolojik
- %21,4 fiziksel
- %0,3 doğal arıtma
Arıtılan atıksuyun %1,3’ü yeniden kullanıldı (tarım, sanayi, yeşil alan sulama vb.).
Kişi Başı Günlük Su Kullanımı: 255 Litre
Belediyelerde kişi başı günlük ortalama çekilen su miktarı 255 litre oldu.
- Üç büyük şehirde:
- İstanbul: 203 litre
- Ankara: 270 litre
- İzmir: 215 litre
Kişi Başı Günlük Atıksu: 210 Litre
Belediyelerde kişi başı günlük ortalama atıksu miktarı 210 litre olarak hesaplandı. Büyük şehirlerde:
- İstanbul: 291 litre
- Ankara: 209 litre
- İzmir: 186 litre
2024 Su ve Atıksu İstatistikleri, Türkiye’de:
- su kullanımının arttığını,
- arıtma hizmetlerinin yaygınlaştığını,
- altyapı erişiminin yüksek seviyelere ulaştığını,
termik santrallerin su ve atıksu yükünde kritik paya sahip olduğunu gösteriyor.
Suyun sürdürülebilir yönetimi ve arıtma kapasitesinin artırılması, önümüzdeki dönemde çevresel ve ekonomik açıdan daha da önem kazanacak.
