Türkiye, Dünya Nüfus Sıralamasında 18. Sırada Yer Aldı
11 Temmuz, Birleşmiş Milletler tarafından 1989 yılında “Dünya Nüfus Günü” ilan edilerek, dünya genelindeki nüfus politikalarına dikkat çekilen özel bir tarih olarak kutlanıyor. Bu kapsamda 2024 yılına ilişkin güncel veriler, dünya genelinde demografik dönüşümleri, Türkiye’nin konumunu ve farklı nüfus yapılarının karşılaştırmalı durumunu ortaya koydu.
Hindistan Zirvede, Türkiye 18. Sırada
Birleşmiş Milletler’in 2024 yılı nüfus tahminlerine göre Hindistan, yaklaşık 1 milyar 451 milyon kişilik nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi oldu. Hindistan’ı sırasıyla Çin ve Amerika Birleşik Devletleri izledi. Türkiye ise 85 milyon 665 bin kişilik nüfusuyla 194 ülke arasında 18. sıraya yerleşti. Türkiye, dünya toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ini oluşturdu.
Çocuk Nüfus Oranında Afrika Ülkeleri Önde, Türkiye Dünya Ortalamasının Altında
Dünya genelinde 0-17 yaş arası çocuk nüfus oranının 2024 ortalaması yüzde 29,6 olarak hesaplandı. En yüksek çocuk nüfus oranına sahip ülke yüzde 56,5 ile Orta Afrika Cumhuriyeti olurken, Nijer ve Somali de listenin üst sıralarında yer aldı. Türkiye’nin çocuk nüfus oranı ise yüzde 25,5 seviyesinde gerçekleşerek dünya ortalamasının altında kaldı. Avrupa Birliği ülkeleriyle kıyaslandığında ise Türkiye'nin çocuk nüfus oranı tüm AB ülkelerinden yüksek çıktı. AB’de en yüksek çocuk oranı yüzde 22,7 ile İrlanda’da, en düşük oran ise yüzde 14,8 ile İtalya’da görüldü.
Genç Nüfus Oranında Türkiye AB’yi Geride Bıraktı
2024 yılında dünya genç nüfus oranı (15–24 yaş grubu) ortalama yüzde 15,6 olarak belirlendi. En yüksek genç nüfus oranına sahip ülke yüzde 23,5 ile Suriye olurken, Türkiye yüzde 14,9 ile küresel ortalamanın hemen altında yer aldı. Ancak Türkiye, bu oranla Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin tamamından daha yüksek bir genç nüfus oranına sahip oldu. AB’de en yüksek genç nüfus oranı yüzde 13,3 ile İrlanda’da, en düşük oran ise yüzde 9,0 ile Malta’da görüldü.
Türkiye’nin Yaşlı Nüfus Oranı Dünya Ortalamasının Hafif Üzerinde
2024 yılında dünya genelinde 65 yaş ve üzerindeki bireylerin oranı yüzde 10,2 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 10,6 oldu. Monako, yüzde 36,2 yaşlı nüfus oranıyla ilk sırada yer alırken; Japonya ve İtalya da yaşlı nüfusu yüksek ülkeler arasında yer aldı. Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı, Avrupa Birliği ortalamasının oldukça altında kaldı. AB ülkeleri arasında en yüksek yaşlı oranı İtalya’da (yüzde 24,6), en düşük oran ise Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde (yüzde 14,6) görüldü.
Doğurganlık Hızında Türkiye Geri Sıralarda
2024 yılı toplam doğurganlık hızı dünya ortalaması 2,25 çocuk olarak kaydedildi. Çad, 6,03 çocukla listenin başında yer alırken, Güney Kore yalnızca 0,73 çocukla en düşük doğurganlık hızına sahip ülke oldu. Türkiye’de toplam doğurganlık hızı 1,48 çocuk olarak hesaplandı ve bu oran hem dünya ortalamasının hem de pek çok gelişmiş ülkenin altında kaldı. Ancak Türkiye, 1,48 çocukla Avrupa Birliği ülkeleri ortalamasının üzerinde yer aldı. AB’de en yüksek doğurganlık Bulgaristan’da (1,75), en düşük ise Malta’da (1,11) ölçüldü.
Yaşam Süresi: Türkiye Dünya Ortalamasının Üzerinde
2024 yılında dünya genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi erkeklerde 70,7 yıl, kadınlarda ise 76,0 yıl oldu. Türkiye’de bu değer erkekler için 74,7 yıl, kadınlar için ise 80,0 yıl olarak belirlendi. Türkiye, bu verilerle küresel ortalamanın üzerinde yer aldı. Monako, hem erkeklerde (84,6 yıl) hem kadınlarda (88,6 yıl) en uzun yaşam süresine sahip ülke olurken; Çad ve Nijerya gibi Afrika ülkeleri listenin sonlarında yer aldı. Türkiye’nin yaşam süresi değerleri Avrupa Birliği ülkeleri ortalamasının altında kalırken, yine de birçok gelişmekte olan ülkeye göre avantajlı bir konumda bulunuyor.
2024 yılı verileri, Türkiye'nin nüfus yapısında dönüşüm sürecinin sürdüğünü gösteriyor. Genç ve çocuk nüfusu hâlâ güçlü olmakla birlikte, doğurganlık hızındaki düşüş ve yaşlı nüfus oranındaki artış demografik yapıda denge arayışını gündeme getiriyor. Bu görünüm, sağlık, eğitim, sosyal güvenlik ve istihdam politikalarının yaşa göre yeniden şekillendirilmesi gerekliliğini ortaya koyuyor. Türkiye’nin AB ülkeleriyle kıyaslandığında genç ve çocuk nüfusta önde olması, geleceğe yönelik stratejik avantaj olabilir; ancak bu potansiyelin sürdürülebilir kalkınma ile desteklenmesi kritik önem taşıyor.
