Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs 2025’e ait Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini yayımladı. Rakamlar, tarımsal üretimde maliyet baskısının devam ettiğini ortaya koydu. Endeks, yıllık bazda yüzde 31,80 artarken, aylık artış yüzde 2,15 olarak gerçekleşti. Bu tablo, gıda enflasyonu ve çiftçi maliyetleri açısından dikkat çeken gelişmelere işaret ediyor.
Genel Girdi Maliyeti Artışı Hız Kesmiyor
Tarım-GFE endeksi, 2025 Mayıs itibarıyla:
- Bir önceki aya göre: Yüzde 2,15 arttı
- Bir önceki yılın Aralık ayına göre: Yüzde 14,99 arttı
- Bir önceki yılın aynı ayına göre: Yüzde 31,80 arttı
- On iki aylık ortalamalara göre: Yüzde 33,11 oranında yükseldi
Bu veriler, tarımda yılın ilk beş ayında ciddi bir girdi maliyeti birikimi olduğunu gösteriyor.
Ana Girdi Kalemlerinde Geniş Ölçekli Artış
Tarımsal üretimde en çok kullanılan iki ana kalemde de artış dikkat çekti:
Tarımda kullanılan mal ve hizmetler:
- Aylık artış: Yüzde 1,74
- Yıllık artış: Yüzde 31,08
Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler:
- Aylık artış: Yüzde 4,59
- Yıllık artış: Yüzde 36,12
Bu kalemler arasında gübre, mazot, enerji, ekipman ve yapı harcamaları yer alıyor.
Veteriner Hizmetleri Rekor Kırdı
Alt gruplar bazında incelendiğinde:
- Yıllık en yüksek artış: Yüzde 55,83 ile veteriner harcamalarında gerçekleşti. Bu durum, hayvancılıkla uğraşan üreticilerin maliyetlerinde sert bir artış olduğunu gösteriyor.
- Aylık en yüksek artış: Yüzde 5,10 ile malzeme harcamalarında yaşandı. Burada yedek parça, bakım malzemeleri ve yapı ürünleri gibi unsurlar öne çıkıyor.
Üreticiye Çift Yönlü Baskı
Tarımsal üretimde maliyet artışları, üreticilerin hem kâr marjını hem de sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Bir yandan döviz kuru, enerji ve lojistikteki dalgalanmalar, diğer yandan küresel emtia fiyatları, çiftçiyi kıskaca alıyor. Tarım-GFE'deki bu yüksek artış, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarına da yansıyabileceği için gıda enflasyonu açısından da yakından izleniyor.
Yapısal Destek ve Girdi Reformu Çağrısı
Uzmanlar, üretim maliyetlerindeki yükselişin sadece mevsimsel ya da geçici değil, yapısal bir sorun olduğuna dikkat çekiyor. Bu nedenle:
- Girdi sübvansiyonlarının artırılması,
- Tarımsal enerji ve mazotta vergi indirimi,
- Bölgesel destekleme politikalarının güçlendirilmesi çağrısında bulunuluyor.
